چرا شاخص فلاکت در بین سیاستمداران محبوب است؟
بررسی سطح زندگی مردم و میزان رفاه آنها در طول تاریخ از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. اقتصاددانان برای بررسی و سنجش آن، شاخصهای متفاوتی را معرفی کرده که هرکدام دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود هستند. دراینبین شاخص فلاکت یکی از شناختهشدهترین آنها است که در بین سیاستمداران نیز اعتبار ویژهای دارد.
شاخص فلاکت (Misery Index) یک نشانگر اقتصادی است که توسط اقتصاددانی به نام «آرتور اکان» تعریف شد. این شاخص از افزودن نرخ بیکاری به نرخ تورم به دست میآید و هرچه شاخص عدد بالاتری را نشان دهد، از فلاکت (فقر) بیشتری حکایت دارد. تورم فزاینده در کنار بیکاری رو به افزایش، برای یک کشور هزینههای اقتصادی و اجتماعی جبران ناپذیری را در بر خواهد داشت. این شاخص با شاخص مشابه دیگری (Barro Misery Index) که توسط «روبرتو بارو» ابداع شده است، تفاوت زیادی دارد.
بارو که استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد است در سال 1999 این شاخص را معرفی کرده است. شاخص BMI حاصل جمع نرخ بیکاری و تورم به علاوه نرخ بهره است که شکاف بین نرخ میانگین بلندمدت و مقدار واقعی تولید ناخالص داخلی نیز به آن افزوده میشود. شاخص فلاکت (Misery Index) اما شامل تولید ناخالص داخلی و نرخ بهره بانکی نمیشود و بهتبع آن ارتباطی نیز با تولید ناخالص داخلی (GDP) و همچنین نرخ بهره ندارد.
شاخص فلاکت و انتخابات ریاست جمهوری
جیمی کارتر، کاندیدای ریاست جمهوری سال 1976 ایالاتمتحده آمریکا در رقابتها به این شاخص اشارههای زیادی داشته است. لازم به ذکر است که شاخص فلاکت در این دوره حدود 14 درصد بوده است. کارتر با اشاره به این شاخص میگفت: «کسی که موجب چنین رقم بالایی از فلاکت است، حق خواستن رأی و رئیسجمهور شدن را ندارد»؛ اما خود کارتر نیز نتوانست این شاخص را بهبود بخشد بلکه آن را بدتر هم کرد. در دوره چهارساله ریاست جمهوری کارتر (یعنی سال 1977 تا 1981) شاخص مذکور به 20 درصد رسید؛ این یکی از دلایل شکست کارتر از رونالد ریگان در انتخابات دوره بعدی ریاست جمهوری بود.
محسن رضایی، کاندیدای ریاست جمهوری ایران در سال 1388 شمسی هم در یکی از مناظرههای تلویزیونی با محمود احمدینژاد به افزایش این شاخص به نزدیکی 40 درصد اشاره کرد و این آمار را نامناسب میدانست.