شاخص توسعه انسانی در ایران
شاخص توسعه انسانی (Human Development Index) اولین بار توسط محبوب الحق، اقتصاددان پاکستانی و همفکرانش آماریتا و پال به وسیله برنامه توسعه سازمان ملل UNDP ارائه شد و از سال 1990 به بعد هر ساله منتشر می‌شود. انتشار این گزارش در مورد توسعه انسانی اقدامی مثبت و رو به جلو بوده است. در واقع این امر باعث شد که تفکرات پیرامون فقر زدایی قدری تغییر پیدا کند، توسعه انسانی در این اندیشه، فراتر از نیازهای اساسی دیده شده است و تمامی انسان‌ها اعم از فقیر و غنی و همه کشورها اعم از صنعتی و کشورهای با درآمد متوسط را نیز شامل می‌شود.
شاخص توسعه انسانی شامل متغیرهای زیر است: لگاریتم GDP سرانه بر حسب برابری قدرت خرید، نرخ بی‌سوادی یا میانگین سال‌های آموزشی در مدرسه و انتظار طول عمر در بدو تولد یا همان امید به زندگی. این شاخص بین عدد 0 تا 1000 قرار می‌گیرد.
1- اهمیت شاخص توسعه انسانی در این است که خود توسعه انسانی یک هدف است و نیاز به توجیه ندارد.
2- توسعه انسانی درعین‌حال وسیله بهره‌وری و رشد اقتصادی بالاتر است، نیروی کار سالم و آموزشی و ماهر، خود یک دارایی مولد برای کشورها و ملت‌ها محسوب می‌شود.
3- توسعه انسانی موجب کاهش زاد و ولد می‌شود، زیرا تمایل به داشتن خانواده‌های کوچک را بیشتر می‌کند.
4- توسعه انسانی برای شرایط زیست‌محیطی حائز اهمیت فراوان است. فقرا هم عامل و هم قربانیان اصلی اضمحلال محیط‌زیست هستند.
شاخص توسعه انسانی در ایران و دنیا
با مراجعه با سایت توسعه انسانی سازمان ملل می‌توان از آخرین تقسیم‌بندی این شاخص به تفکیک کشورهای مختلف مطلع شد. این شاخص برای ایران در سال 2019 معادل 797هزارم است که ایران را در رتبه 65 دنیا قرار می‌دهد. امید به زندگی ایرانیان برای سال 2019 در بدو تولد معادل 76.5 سال است؛ انتظار می‌رود که هر ایرانی حدود 14.7 سال در مدرسه آموزش ببیند؛ درآمد ناخالص ملی سرانه نسبت به قیمت‌های ثابت سال 2011 معادل 18هزار و 166 دلار تخمین زده شده است.
برای همین سال کشور نروژ با عدد 954 هزارم در صدر جدول قرار می‌گیرد و از بعد توسعه انسانی در بهترین وضعیت است. امید به زندگی مردم نروژ 82.3 سال، سطح دسترسی به آموزش حدود 18.1 و درآمد ناخالص ملی سرانه 68 هزار و 59 دلار است. کشورهای سوئیس، ایرلند، آلمان، هنگ‌کنگ، استرالیا، ایسلند، سوئد، سنگاپور و هلند به ترتیب در رتبه‌های دوم تا دهم قرار دارند.
