دکتر حسن حسینی ( عضو هیئت علمی مدرسه کسب و کار ماهان) : تامین مالی در ایران
دکتر حسینی به تحلیل وضعیت تأمین مالی در ایران پرداخت. وی در این گزارش به بررسی چالش‌های تأمین مالی در سال ۱۴۰۴ پرداخت و تأکید کرد که با توجه به وضعیت نامساعد بازار پول و محدودیت‌های دسترسی به منابع بانکی، فعالان اقتصادی باید به دنبال راهکارهای جایگزین برای تأمین مالی کسب و کار خود باشند. وی گفت: “وقتی می‌خواهیم سراغ خرید پول برویم، اولین نکته این است که این پولی که می‌خریم چقدر از طریقش پول تولید می‌کنیم. اگر هزینه خرید پول بیش از توان جبران ما باشد، زیان است.”
تأمین مالی از طریق بازار سرمایه
دکتر حسینی اظهار داشتند:
• ارزش بازار اوراق بدهی در بورس تهران در سال ۱۴۰۲ معادل ۱,۱۷۹,۵۶۱ میلیارد ریال بوده است. این رقم نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ تغییر چندانی نداشته است.
• ارزش بازار ابزارهای نوین مالی در فرابورس ایران در سال ۱۴۰۲ معادل ۸,۳۶۶,۴۸۹ میلیارد ریال بوده است. این رقم نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ کاهش ۰.۵۲ درصدی داشته است.
• ارزش کل بازار اوراق بدهی در سال ۱۴۰۲ معادل ۹,۵۴۶,۰۵۰ میلیارد ریال بوده است که نسبت به سال قبل کاهش ۲۵.۲۶ درصدی داشته است.
• بیشترین سهم از انتشار اوراق بدهی مربوط به اوراق دولتی بوده است که ۴۴.۷ درصد از کل اوراق منتشر شده در سال ۱۴۰۲ را تشکیل می‌دهد.
• اوراق شهرداری نیز سهم قابل توجهی از بازار اوراق بدهی را به خود اختصاص داده‌اند و ۱۲.۱ درصد از کل اوراق منتشر شده در سال ۱۴۰۲ را تشکیل می‌دهند.
• سهم اوراق شرکتی از کل اوراق منتشر شده در سال ۱۴۰۲ معادل ۱.۲ درصد بوده است.
• در ۳۰ روز اخیر، ۱۱۵ طرح تأمین مالی شده‌اند که توسط ۱۰۶ شرکت و ۳۰ سکو انجام شده است. مبلغ کل تأمین مالی شده در این مدت معادل ۱,۶۹۱ میلیارد تومان بوده است.
• میانگین نرخ سود در بازار تأمین مالی جمعی معادل ۴۲ درصد در سال بوده است.
• از ابتدای فعالیت بازار تأمین مالی جمعی تاکنون، ۱,۱۸۴ طرح تأمین مالی شده‌اند که توسط ۵۸۹ شرکت و ۴۰ سکو انجام شده است. مبلغ کل تأمین مالی شده در این مدت معادل ۱۵۸,۸۲۴ میلیارد تومان بوده است.
ابزارهای تأمین مالی مبتنی بر سرمایه از نظر دکتر حسینی به شرح زیر بودند:
• صندوق پروژه: این صندوق‌ها برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ و زیرساختی استفاده می‌شوند.
• صندوق جسورانه: این صندوق‌ها به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپا کمک می‌کنند تا سرمایه مورد نیاز برای رشد و توسعه خود را تأمین کنند.
• صندوق زمین و ساختمان: این صندوق‌ها برای تأمین مالی پروژه‌های ساخت‌وساز و املاک استفاده می‌شوند.
در ۱۰ ماه ابتدای سال ۱۴۰۳، تسهیلات پرداختی در بخش‌های مختلف از جمله قرض‌الحسنه اشتغال، قرض‌الحسنه ازدواج و خرید مسکن پرداخت شده است. بیشترین تسهیلات پرداختی مربوط به خرید مسکن نوساز بوده است.
لیزینگ به عنوان یک ابزار ضد تورمی فراموش شده، به اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بخش‌های مختلف از جمله صنعت، معدن، حمل‌ونقل و تجهیزات پزشکی تسهیلات اعتباری ارائه می‌دهد.
دکتر حسینی معقتد بودند؛ تأمین مالی در ایران از طریق ابزارهای مختلفی مانند بازار سرمایه، بازار پول و تأمین مالی جمعی انجام می‌شود. با این حال، چالش‌هایی مانند نرخ سود بالا، کاهش ارزش بازار اوراق بدهی و محدودیت‌های دسترسی به منابع مالی وجود دارد. برای بهبود وضعیت تأمین مالی در ایران، نیاز به اصلاحات ساختاری و توسعه ابزارهای نوین تأمین مالی احساس می‌شود.
پیشنهادات
- توسعه ابزارهای نوین تأمین مالی: استفاده از ابزارهایی مانند تأمین مالی جمعی و صندوق‌های جسورانه می‌تواند به توسعه کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌ها کمک کند.
- کاهش نرخ سود: کاهش نرخ سود در بازار تأمین مالی می‌تواند به افزایش تقاضا برای تسهیلات و بهبود وضعیت اقتصادی کمک کند.
- شفاف‌سازی بازار اوراق بدهی: افزایش شفافیت در بازار اوراق بدهی می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و افزایش نقدشوندگی این بازار کمک کند.
سرکار خانم شیرین حسین زاده ( کوچ و مدرس مدرسه کسب و کار ماهان): اقدامات پایان سال و مدیریت مالیاتی برای مدیران
ایشان به ارائه راهکارهایی برای بهبود مدیریت مالیاتی و آمادگی برای سال مالی جدید پرداختند.
طبق سخنرانی ایشان، میزان تسلط مدیران به قوانین مالیاتی به شرح زیر می باشد:
• مدیران باید با سرفصل‌های خاص و ریسک‌های مالیاتی مرتبط با صنعت خود آشنا باشند تا بتوانند به‌طور مؤثر ریسک‌های مالیاتی را مدیریت کنند.
• آگاهی از پیش‌بینی‌های سازمان امور مالیاتی در مورد میزان سود صنعت می‌تواند به مدیران کمک کند تا برنامه‌ریزی بهتری برای مدیریت مالیاتی داشته باشند.
• تسلط بر حقوق و قوانین مالیاتی مرتبط با قراردادها برای جلوگیری از هرگونه مشکل قانونی ضروری است.
• تعریف فرآیندها و کنترل‌های داخلی با کمک کارشناسان خبره و مجرب می‌تواند به اطمینان از حسن اجرای قوانین مالیاتی کمک کند.
• استفاده از دانش و پتانسیل‌های واحد مالی در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند به بهبود مدیریت مالیاتی کمک کند.
• همراهی یک کوچ یا مشاور مالیاتی می‌تواند به مدیران در مدیریت بهتر مالیات و کاهش ریسک‌های مالیاتی کمک کند.
• آشنایی با فرآیندهای دادرسی مالیاتی می‌تواند به مدیران کمک کند تا در صورت بروز اختلافات مالیاتی، به‌طور مؤثر عمل کنند.
اقداماتی که پایان سال مدیران باید انجام دهند:
• اطمینان از بستن حساب‌ها: مدیران باید اطمینان حاصل کنند که تمامی حساب‌ها به‌درستی بسته شده‌اند و هیچ گونه مغایرتی وجود ندارد.
• مدیریت فروش روزهای پایانی سال: برنامه‌ریزی برای مدیریت فروش در روزهای پایانی سال با توجه به محدودیت‌های سامانه مودیان ضروری است.
• قرارداد حسابرسی: قرارداد حسابرسی و نظارت‌های مورد نیاز پایان سال باید به‌موقع انجام شود. حسابرسی قبل از ارسال اظهارنامه می‌تواند به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی کمک کند.
• بررسی نسبت‌های صورت‌های مالی: بررسی نسبت‌های صورت‌های مالی و انجام اقدامات مورد نیاز در پایان سال می‌تواند به بهبود وضعیت مالی شرکت کمک کند.
• آمادگی برای سال مالی جدید: مدیران باید با توجه به تغییرات قوانین، آمادگی لازم برای شروع سال مالی جدید را داشته باشند.
تغییرات قوانین در سال آتی و اقدامات لازم الاجرا به شرح زیر می باشد:
• تبدیل دفاتر قانونی فیزیکی به الکترونیک: مدیران باید نیازسنجی و عارضه‌یابی فرآیندها و کنترل‌های داخلی را انجام دهند تا آمادگی لازم برای تبدیل دفاتر قانونی فیزیکی به الکترونیک را داشته باشند.
• تمدید قانون تسهیل سامانه مودیان: مدیران باید از مشمولیت اشخاص حقیقی در سامانه مودیان آگاه باشند و اقدامات لازم را انجام دهند.
• قانون بودجه سال ۱۴۰۴: مطالعه احکام مالیاتی بودجه سال ۱۴۰۴ می‌تواند به مدیران کمک کند تا برنامه‌ریزی بهتری برای سال آینده داشته باشند.
• حساسیت بر تراکنش‌های بانکی: مدیران باید تفکیک شخصیت و مراودات مالی اشخاص وابسته را مورد توجه قرار دهند تا از هرگونه مشکل مالیاتی جلوگیری شود.
• مدیریت مالیات در مسیر توسعه کسب‌وکار: مدیران باید در مسیر توسعه و گسترش کسب‌وکار خود، مالیات را به‌طور مؤثر مدیریت کنند و اجازه ندهند که مالیات به عنوان یک بازدارنده عمل کند.
تأکید سرکار خانم حسین زاده : تفکیک نقش مالکیت و مدیریت
سخنران در این ارائه تأکید کرد که مدیران باید همواره به عنوان “مدیر کسب‌وکار” خود عمل کنند و نه به عنوان “مالک کسب و کار”. این تفکیک نقش کمک می‌کند تا تصمیمات بر اساس منافع کسب‌وکار گرفته شود و نه بر اساس منافع شخصی. ترکیب منفعت شخصی و منفعت کسب‌وکار می‌تواند منجر به تصمیمات نادرست و افزایش ریسک‌های مالیاتی شود. بنابراین، مدیران باید همواره به یاد داشته باشند که در حوزه مالیات، نقش مدیر بودن را بر مالک بودن ترجیح دهند.
پیشنهادات
- آموزش و آگاهی: مدیران باید به‌طور مداوم در مورد تغییرات قوانین مالیاتی آموزش ببینند و از آخرین تحولات آگاه باشند.
- استفاده از مشاوران مالیاتی: همراهی با مشاوران مالیاتی می‌تواند به مدیران در مدیریت بهتر مالیات و کاهش ریسک‌های مالیاتی کمک کند.
- سیستم‌سازی و کنترل‌های داخلی: تعریف فرآیندها و کنترل‌های داخلی می‌تواند به اطمینان از اجرای صحیح قوانین مالیاتی کمک کند.
- برنامه‌ریزی برای سال مالی جدید: مدیران باید با توجه به تغییرات قوانین، برنامه‌ریزی لازم برای سال مالی جدید را انجام دهند.
- تفکیک نقش مالکیت و مدیریت: مدیران باید همواره به عنوان مدیر کسب‌وکار خود عمل کنند و از ترکیب منفعت شخصی و منفعت کسب‌وکار جلوگیری کنند.
استاد فرید اسماعیلیان( مدیر مرکز مشاوره و عضو هیئت علمی مدرسه کسب و کار ماهان)
جناب فرید اسماعیلیان، مدیر مرکز مشاوره و عضو هیئت علمی مدرسه کسب و کار ماهان، به ارائه تحلیل جامعی از وضعیت اقتصادی ایران در سال آینده پرداخت. وی با اشاره به چالش‌های پیش روی اقتصاد کشور، از کاهش رشد اقتصادی، افزایش تورم و کاهش درآمدهای نفتی به عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴ نام برد.
اسماعیلیان در بخشی از سخنان خود اعلام کرد: “رشد اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۴ از ۵.۵ درصد به ۱.۶ درصد کاهش یافته است. این کاهش ناشی از ادامه سیاست‌های انقباضی، کاهش سرمایه‌گذاری و ضعف در سمت تقاضای اقتصاد است.” وی همچنین افزود: “کسری بودجه در سال آینده قابل پیش‌بینی است، به‌ویژه با توجه به کاهش درآمدهای نفتی که فشار زیادی بر بودجه کشور وارد کرده است.”
وی در ادامه به موضوع تورم پرداخت و گفت: “تورم در سال ۱۴۰۴ روند کاهشی خود را متوقف کرده و به سطحی بین ۵۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش ناشی از کاهش نرخ بهره واقعی و سیگنال‌های ارسالی به بازار دارایی‌ها است.” اسماعیلیان همچنین به افزایش قیمت حامل‌های انرژی به عنوان یکی از عوامل تشدید تورم اشاره کرد.
در مورد نرخ بهره نیز وی اظهار داشت: “نرخ بهره در سال آینده افزایش خواهد یافت. این افزایش ناشی از تورم پایدار و فرایندهای بلندمدت اقتصادی است که به عنوان موتور محرک اصلی تورم عمل می‌کنند.”
اسماعیلیان در بخش دیگری از سخنان خود به افزایش نرخ ارز اشاره کرد و گفت: “قیمت ارز در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته است. این افزایش ناشی از جذابیت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های غیرریالی و رکود بازارهای ریالی است.” وی همچنین افزود: “انقباض پولی و ادامه رکود اقتصادی نیز به افزایش قیمت ارز دامن زده است.”
اسماعیلیان در جمع‌بندی تحلیل خود گفت: “اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴ با چالش‌های جدی مواجه خواهد بود. کاهش رشد اقتصادی، افزایش تورم و کاهش درآمدهای نفتی از جمله مهم‌ترین این چالش‌ها هستند. ادامه سیاست‌های انقباضی و افزایش نرخ بهره نیز به تشدید این مشکلات کمک خواهد کرد.”
وی تأکید کرد: “برای بهبود وضعیت اقتصادی، نیاز به اصلاحات ساختاری و اتخاذ سیاست‌های اقتصادی کارآمدتر احساس می‌شود. کلید طلایی این است که بودجه همه حرفها را میزند و پیش‌بینی‌ها بر اساس آن شکل می‌گیرد.”
کلید طلایی سخنان جناب اسماعیلیان مبنی بر این بود که بودجه همه ی حرفها را میزند و پیش بینی می کند.
دکتر عماد کوشا: تحلیل بازار ورس، فارکس و رمز ارزها ( مدرس مدرسه کسب و کار ماهان)
گزارش دکتر کوشا به تحلیل و پیش‌بینی بازارهای مالی شامل بورس، فارکس و رمز ارزها در سال ۱۴۰۴ پرداخت. این تحلیل با تمرکز بر شاخص‌های کلیدی و روندهای بازار انجام شده است و شامل بررسی بازار سرمایه، نرخ بهره، تورم و بازار رمز ارزها می‌باشد.
نکات سخنرانی ایشان به شرح زیر می باشد:
• در سال ۱۴۰۴، شاخص‌های بازار سرمایه با نوسانات قابل توجهی همراه بوده‌اند. شاخص‌هایی مانند YY,5+T و TY,7+A نشان‌دهنده روندهای مختلف در بازار هستند.
• جریان پول در مقاطع زمانی مختلف نشان‌دهنده تغییرات در سرمایه‌گذاری‌های حقیقی و حقوقی است. این تغییرات می‌تواند بر روند کلی بازار تأثیرگذار باشد.
• تحلیل تکنیکال شاخص کل نشان‌دهنده روندهای صعودی و نزولی در بازار است. این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کنند.
• نرخ تورم در آمریکا در سال‌های اخیر روند افزایشی داشته است. پیش‌بینی می‌شود این روند در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه یابد.
• نرخ بهره در آمریکا نیز تحت تأثیر تورم و سیاست‌های پولی فدرال رزرو قرار دارد. افزایش نرخ بهره می‌تواند بر بازار فارکس و ارزش دلار تأثیرگذار باشد.
• شاخص دلار آمریکا (DXY): تحلیل تکنیکال شاخص دلار آمریکا نشان‌دهنده روندهای صعودی و نزولی در ارزش دلار است. این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تغییرات در بازار فارکس را پیش‌بینی کنند.
• حجم معاملات ETF های بیت‌کوین در سال ۱۴۰۴ افزایش قابل توجهی داشته است. این افزایش نشان‌دهنده رشد علاقه سرمایه‌گذاران به بازار رمز ارزها است.
• سهم بازار ETF های بیت‌کوین نیز در حال افزایش است. این روند نشان‌دهنده پذیرش بیشتر رمز ارزها در بازارهای مالی سنتی است.
• تحلیل بیت‌کوین نشان‌دهنده روندهای صعودی و نزولی در قیمت این رمز ارز است. این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کنند.
در سال ۱۴۰۴، بازارهای مالی با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی مواجه هستند. بازار بورس با نوسانات قابل توجهی همراه است، در حالی که بازار فارکس تحت تأثیر نرخ بهره و تورم در آمریکا قرار دارد. بازار رمز ارزها نیز با رشد قابل توجهی در حجم معاملات و پذیرش ETF های بیت‌کوین مواجه است.
پیشنهادات
دکتر کوشا راهکارهایی برای سرمایه‌گذاران ارائه دادند:
- سرمایه‌گذاران باید با استفاده از تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی، ریسک‌های خود را مدیریت کنند.
- تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش بازدهی کمک کند.
- پایش مستمر بازار و تغییرات در شاخص‌های کلیدی می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند.
دکتر مصطفی صادق ( مدرس مدرسه کسب و کار ماهان) : واکاوی ساختار اقتصاد ایران در پهنه تاریخ
دکترصادق به تحلیل ساختار اقتصاد ایران از منظر تاریخی و نهادی پرداختند. هدف این گزارش، بررسی ریشه‌های تاریخی مشکلات اقتصادی ایران و تحلیل نهادهایی است که در طول تاریخ بر شکل‌گیری و توسعه اقتصاد ایران تأثیر گذاشته‌اند. این تحلیل شامل بررسی ساختار تولید، تراز تجاری، نهادهای ثروت‌ساز و ثروت‌سوز، و تأثیر سیاست‌های اقتصادی بر توسعه کشور است.
دکتر صادق : نقدینگی در اقتصاد ایران همواره رشد داشته است، اما بازدهی کسب‌وکارها و بهره واقعی نزدیک به صفر بوده است. این ناترازی ساختاری باعث شده است که سرمایه‌های خارجی تمایلی به ورود به ایران نداشته باشند.
از طرفی ساختار تولید ایران توانایی تأمین نیازهای داخلی را ندارد و رشد اقتصادی پایدار را تجربه نمی‌کند. رشد نوسانی و فقرزا بوده و توسعه در دسترس نیست. رشد GDP نیز محدود خواهد بود.
ساختار تولید ایران وابسته به واردات است و توسعه صادرات با چالش‌های جدی مواجه است. این وابستگی به واردات باعث شده است که اقتصاد ایران نتواند به مزیت‌های نسبی و مطلق در زنجیره ارزش جهانی دست یابد؛ ساختار تولیدی ایران قادر به حفظ اشتغال کامل عوامل تولید نیست. این موضوع باعث افزایش بیکاری ساختاری شده است.
وی در ادامه بیان داشتند: تورم ساختاری باعث شده است که نرخ ارز در بلندمدت روند صعودی داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود که نرخ ارز همچنان صعودی باقی بماند. تورم در ایران همواره بالا بوده و باعث کاهش رفاه و کوچک‌تر شدن سبد مصرفی خانوارها شده است.
نهادهای ثروت‌ساز و ثروت‌سوز
نهادهای ثروت‌سوز
سیاست‌های اقتصادی که بر اساس صلاحدید سیاست‌گذاران اجرا می‌شوند، اغلب باعث کاهش ثروت و قدرت اقتصادی می‌شوند. این سیاست‌ها شامل نقض مالکیت خصوصی، یکه‌تازی و اجبار هستند.
در طول تاریخ، نهادهایی وجود داشته‌اند که به جای ایجاد ثروت، به غارت منابع اقتصادی پرداخته‌اند. این نهادها باعث کاهش انباشت سرمایه و عدم شکل‌گیری زیرساخت‌های لازم برای رشد پایدار شده‌اند.
نهادهای ثروت‌ساز
نهادهایی که بر پایه قانون، دموکراسی و آزادی عمل می‌کنند، می‌توانند به ایجاد ثروت و رفاه کمک کنند. این نهادها شامل شفافیت، حقوق مالکیت خصوصی و سیاست‌گذاران مهارشده هستند.
نهادهایی که به خلاقیت و نوآوری توجه می‌کنند، می‌توانند به توسعه اقتصادی کمک کنند. این نهادها باعث ایجاد ثروت و رفاه در جامعه می‌شوند.
تحلیل تاریخی نهادهای اقتصادی
دوره صفویه
• در دوره صفویه، شاه عباس اول سیاست‌هایی را برای رونق تجارت اجرا کرد که شامل ساخت جاده‌ها، کاروانسراها و ایجاد امنیت راه‌ها بود. این سیاست‌ها باعث افزایش درآمدهای تجاری و تقویت نهادهای تجاری شد.
• با وجود مزایای سیاست‌های تجاری شاه عباس، انحصار تجاری باعث ایجاد آسیب‌هایی به تولید داخلی شد.
دوره قاجار
• در دوره قاجار، سیاست‌های تیول‌دهی و اعطای حق‌های اقتصادی به قدرتمندان محلی باعث کاهش امنیت مالکیت و افزایش فساد اقتصادی شد. این سیاست‌ها باعث کاهش انباشت سرمایه و عدم شکل‌گیری زیرساخت‌های لازم برای توسعه اقتصادی شد.
از منظر ایشان، ساختار اقتصاد ایران در طول تاریخ با چالش‌های متعددی مواجه بوده است. ناترازی ساختاری تولید، وابستگی به واردات، تورم بالا و نهادهای ثروت‌سوز از جمله مهم‌ترین این چالش‌ها هستند. برای بهبود وضعیت اقتصادی، نیاز به اصلاحات ساختاری و ایجاد نهادهای ثروت‌ساز احساس می‌شود.
پیشنهادات
- ایجاد نهادهایی که بر پایه قانون، دموکراسی و آزادی عمل می‌کنند، می‌تواند به ایجاد ثروت و رفاه کمک کند.
- کاهش وابستگی به واردات و تقویت تولید داخلی می‌تواند به بهبود تراز تجاری و کاهش بیکاری کمک کند.
- افزایش شفافیت در سیاست‌های اقتصادی و مبارزه با فساد می‌تواند به بهبود امنیت مالکیت و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کند.
دکتر بیژن عبدالکریمی( فیلسوف) : نقد واقعیت اقتصادی با الهام از نظریه آپاراتش
دکتر بیژن عبدالکریمی، فیلسوف، در بخشی از سخنان خود با نگاهی فلسفی به مسائل اقتصادی و سیاسی پرداخت. وی گفت: “ایران خانه ماست و باید به آن تعصب داشته باشیم. وقتی شاهد مهاجرت و انتقال سرمایه‌های زیاد هستیم، نشان می‌دهد تعلق ما به این خانه کم شده است.”
دکتر بیژن عبدالکریمی، با الهام از نظریه‌های فلسفی و جامعه‌شناختی، به بررسی مفهوم واقعیت اقتصادی در جهان امروز پرداخت. وی با اشاره به نظریه‌های”ژان بودریار” و مفهوم “آپاراتش” (Apparatus)، استدلال کرد که آنچه ما به عنوان واقعیت اقتصادی می‌بینیم، در حقیقت ساخته‌شده و شبیه‌سازی‌شده است. دکتر عبدالکریم با تشبیه جهان اقتصاد به یک سینمای بزرگ، تأکید کرد که قدرت‌های جهانی با استفاده از ابزارهایی مانند رسانه‌ها، داده‌های اقتصادی و روایت‌های غالب، واقعیت اقتصادی را به گونه‌ای شکل می‌دهند که منافع آن‌ها تأمین شود.
دکتر عبدالکریمی در بخشی از سخنان خود گفت: “واقعیت اقتصادی که ما می‌بینیم، لزوماً واقعیت نیست. این واقعیت بر اساس داده‌ها، گزارش‌ها و روایت‌هایی شکل می‌گیرد که توسط نظام‌های قدرت طراحی شده‌اند. در این سینمای بزرگ اقتصادی، شخصیت‌های خوب و بد (مانند اقتصادهای موفق یا شکست‌خورده) توسط کارگردان تعریف می‌شوند. جهان اقتصاد ما یک سینماست و سینماها با قدرت‌هایی که در اختیار دارند، داده‌ها و روایت‌ها را به کار می‌گیرند تا داستان‌هایی را روایت کنند که خود می‌خواهند.”
وی افزود: “نظام آپاراتش غرب، با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای، داده‌های اقتصادی و تکنولوژیک، واقعیت اقتصادی را به گونه‌ای بازتولید می‌کند که ما جهان را آن‌گونه ببینیم که آن‌ها می‌خواهند. این نظام، نه تنها واقعیت اقتصادی، بلکه حتی ادراک ما از موفقیت و شکست، رشد و رکود را نیز شکل می‌دهد.”
دکتر عبدالکریمی با خطاب قرار دادن متخصصان، تحلیلگران اقتصادی و فعالان کسب‌وکار، تأکید کرد که بسیاری از ما ناخواسته اسیر نظام آپاراتش غرب شده‌ایم. وی گفت: “ما داده‌های اقتصادی و تحلیلها را آن‌گونه می‌بینیم که نظام آپاراتور غرب خواسته است. این نظام، با استفاده از ابزارهای پیچیده‌ی رسانه‌ای و داده‌پردازی، ادراک ما را شکل داده و ما را در دام روایت‌های خود گرفتار کرده است.”
وی از متخصصان و تحلیلگران اقتصادی خواست تا با بازاندیشی انتقادی، از این اسارت فکری رهایی یابند. دکتر عبدالکریم افزود: “توصیه من به متخصصان و تحلیلگران اقتصادی این است که به جای پذیرش بی‌چون و چرای روایت‌های غالب، به دنبال کشف واقعیت‌های پنهان و ناگفته باشند. ما باید از این نظام آپاراتش رها شویم و واقعیت اقتصادی را آن‌گونه که هست، ببینیم، نه آن‌گونه که به ما نشان داده می‌شود.”
دکتر مهدی مطهرنیا ( آینده پژوه و تحلیل گیر سیاسی): آینده ایران در افق پسا 1403
دکتر مهدی مطهرنیا، آینده‌پژوه و تحلیلگر سیاسی، به بررسی تحولات نظم نوین جهانی پرداخت. وی گفت: “در نظم نوین جهانی، قدرت دیگر در دست سیاستمداران نیست، بلکه در دست افرادی مانند ایلان ماسک است که با نوآوری‌های تکنولوژیک و اقتصادی، جهان را متحول می‌کنند.” مطهرنیا همچنین به نقش تکنولوژی و هوش مصنوعی در تحولات جهانی اشاره کرد و افزود: “تکنولوژی‌هایی که امروز در دسترس ما قرار گرفته‌اند، سال‌ها قبل توسط قدرت‌های جهانی استفاده می‌شدند و اکنون در اختیار عموم قرار دارند.”
آن چیزی که اکنون در تحولات جهانی وجوددارد؛ به دنبال نظم نوین جهانی در 2030 هست.
آینده ایران در افق پسا ۱۴۰۳
ایران در آستانه تغییرات بسیار مهمی به لحاظ اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است. این تغییرات تحت تأثیر تحولات جهانی و داخلی قرار دارند و می‌توانند آینده کشور را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهند.
تحولات اجتماعی
• افزایش آگاهی اجتماعی و سیاسی مردم: با گسترش دسترسی به اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی، سطح آگاهی مردم افزایش یافته و انتظارات آن‌ها از حکومت و سیاستمداران بیشتر شده است.
• تغییرات در نقش زنان و جوانان: زنان و جوانان در سال‌های آینده نقش پررنگ‌تری در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایفا خواهند کرد.
• تأثیر شبکه‌های اجتماعی و فرااجتماعی: شبکه‌های اجتماعی و فرااجتماعی به طور فزاینده‌ای بر فرهنگ، سیاست و روابط اجتماعی تأثیر خواهند گذاشت.
آینده سیاسی ایران
• احتمال تغییر در ساختار سیاسی و حکمرانی: با توجه به فشارهای داخلی و خارجی، احتمال تغییر در ساختار سیاسی و شیوه‌های حکمرانی وجود دارد.
• نقش جوانان و نخبگان در سیاست‌گذاری: جوانان و نخبگان می‌توانند با ارائه ایده‌های نو و مشارکت فعال در فرآیندهای سیاسی، نقش مهمی در شکل‌گیری آینده کشور ایفا کنند.
• دیپلماسی جدید و روابط بین‌الملل: ایران نیازمند یک دیپلماسی فعال و نوین برای بهبود روابط بین‌المللی و کاهش تنش‌ها است.
چشم‌انداز اقتصادی
• نیاز به تنوع‌بخشی به اقتصاد: ایران باید برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، اقتصاد خود را متنوع‌سازی کند و به سمت توسعه بخش‌های جدید مانند فناوری، گردشگری و صنایع خلاق حرکت کند.
• چالش‌های تحریم و تأثیر آن بر فرصت‌های تجاری: تحریم‌ها همچنان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی ایران هستند و بر فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری تأثیر منفی می‌گذارند.
• سرمایه‌گذاری در بخش‌های جدید: سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند.
امید به تغییرات مثبت در افق ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۷
با وجود چالش‌های فراوان، امیدواری به تغییرات مثبت در سال‌های آینده وجود دارد. این تغییرات می‌توانند شامل بهبود روابط بین‌المللی، رشد اقتصادی پایدار و افزایش مشارکت مردم در فرآیندهای سیاسی باشد.
چهار سناریو پیش روی ایران
- جنگ تمام‌عیار: در این سناریو، ایران با افزایش تنش‌ها و درگیری‌های داخلی و خارجی مواجه می‌شود که می‌تواند به بحران‌های جدی منجر شود.
- مذاکره و توافق: در این سناریو، ایران با اتخاذ دیپلماسی فعال و مذاکره با قدرت‌های جهانی، به توافقات جدیدی دست می‌یابد که می‌تواند به کاهش تنش‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی کمک کند.
- تنش‌های محدود: جنگ سرد و عدم قطعیت: در این سناریو، ایران در وضعیت نیمه‌پایدار قرار می‌گیرد که در آن تنش‌ها ادامه دارد اما به سطح بحران کامل نمی‌رسد.
- همکاری غیرمنتظره: در این سناریو، ایران با همکاری غیرمنتظره با آمریکا، به بهبود روابط و ایجاد فرصت‌های جدید دست می‌یابد.
