هنگامی که کسب‌وکار خود را راه‌اندازی می‌کنید، رقابت امری کاملا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و اغلب این رقابت برای موفقیت شرکت‌ها بسیار مهم و ضروری است. درواقع این اهمیت به این دلیل است که رقابت در کسب و کار به سازمان و کسبوکارها فرصتی می‌دهد که سهم و جایگاهی در بازار بهدست آورند یا آن را تثبیت کنند و بهبود ببخشند.
رقابت مانند یک مسابقه بین دو یا چند شرکت است. در فضای کسب‌وکار به این معنی است که یک شرکت تمام تلاش و کوشش خود را به‌کار ببندد تا نسبت به بقیه برتر و موفق‌تر باشد؛ کسب‌وکار خود را گسترش دهد و به اهداف و آرمان‌هایی که درنظر دارد برسد.
رقابت در کسب و کار چیست؟
رقابت در کسب و کار به عوامل مختلفی بستگی دارد. وقتی دو شرکت با یکدیگر در رقابت هستند، محصولات و خدمات مشابهی ارائه می‌دهند و از آنجا که در یک صنعت فعالیت می‌کنند، ارزشی که بهدست مشتری می‌رسانند تقریبا یکسان است.
عوامل مختلف سبب می‌شود که یک شرکت برای مشتریان مطلوب‌تر بوده و شرکت دیگر تلاش کند و بخواهد که مشتری بیشتری جلب کند. رقابت اغلب شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب می‌شود آن‌ها به نوآوری و شیوه‌های بازاریابی توجه بیشتری کنند تا خدمات و محصولات خود را جذاب‌تر نشان دهند.
درواقع رقابت موضوعی است که برای کسبوکارها اهمیت و ارزش بالایی دارد و شرکت‌ها با توجه به آن سعی می‌کنند روش مناسب و اثرگذار را بیابند تا موجب پیشرفت و تمایز کسب‌وکارشان نسبت به رقبا، افزایش تقاضای کالا و بهبود خدمات تولیدی خود شوند.
به دلیل اهمیتی که رقابت برای شرکت‌ها دارد، آن‌ها اغلب شیوه و روش‌های بازاریابی خود را با توجه به آن تنظیم می‌کنند.
رقابت سبب می‌شود کالاها با کیفیت بالاتر، گارانتی بهتر و همسو با نیاز و خواسته‌های مشتری تولید و عرضه شوند. شرکت‌ها با درک رقابت می‌توانند روش مارکتینگ و مرغوبیت کالا و خدمات تولیدی خود را موثر و کارآمدتر کنند.
تمامی کسبوکارها جهت پیشرفت و موفقیت سعی می‌کنند از روش‌هایی خاص و استراژیک استفاده کنند تا اوضاع را بهبود دهند. دانستن تاثیر استفاده رقبا از این روش‌ها بر پیروزی در این رقابت بازاریابی و فروش کالا امری کاملا مهم و ضروری است.
شرکت‌ها نقاط قوت و ضعف رقیب‌های خود را بررسی می‌کنند و تلاش می‌کنند علت جذب مشتری به کالا و خدمات آن‌ها را بفهمند.
با آگاهی از انواع رقابت‌هایی که کسب‌وکارتان در آن‌ها قرار دارد، لازم است از انتظارات و نیازهای فعلی بازار مطلع شوید و با توجه به آن‌ها در محصولات و خدمات خود تغییر ایجاد کنید تا مطابق سلیقه مشتری تنظیم و ارائه شوند.
انواع رقابت در کسب و کارها
کسب‌وکار شما ممکن است با انواع مختلفی از رقابت‌ها مواجه شود که آگاهی نسبت به آن‌ها درک و تصویر روشن‌تری از اوضاع را به شما می‌دهد و در تصمیم‌گیری برای آینده کمک زیادی می‌کند. انواع رقابت در کسب و کارها عبارتند از: رقابت مستقیم، رقابت غیرمستقیم، رقابت جایگزینی
رقابت مستقیم
این نوع رقابت، عادی و معمول‌ترین شکل از رقابت است که یک کسب‌وکار با آن مواجه می‌شود. سازمان و شرکت‌هایی که کالا یا خدماتی یکسان ارائه می‌دهند و معمولا اهداف مشابه و یکسانی دارند، در این دسته قرار می‌گیرند.
برای مثال، دو برند لباس می‌توانند پوشاک مشابهی را تولید کنند که قیمت آن هم یکسان باشد. هرچند که تولید هر کدام با دیگری دارای تفاوت و تمایزی است؛ اما ارزشی که به مشتری ارائه می‌شود یکسان است و هر ۲ برند نیاز مشتری به لباس را رفع می‌کنند.
با توجه به مثال ذکر شده، در این نوع رقابت درصورتی که مشتری از یکی از برندها لباس را خریداری کند، بعید به نظر می‌رسد که برای خرید آن لباس به‌سراغ شرکت دیگری رود. این موضوع سبب می‌شود که این نوع رقابت جایگاه بسیار مهمی بدست آورد.
درواقع، در این رقابت اگر رقبای شما مشتری را به خود جذب کنند مشخص است که کالای مشابه که توسط شما تولید می‌شود می‌شود شانسی برای پیروزی در این رقابت نخواهد داشت
رقابت غیرمستقیم
این نوع رقابت، بین کسبوکارهایی است که لزوما خدمات و کالای مشابه ارائه نمی‌دهند؛ اما تولیداتشان نیاز یکسانی را در مشتری رفع می‌کند.
برای مثال، می‌توان رستوران و پیتزافروشی را درنظر گرفت. هر ۲ کسب‌وکار در یک صنعت فعالیت می‌کنند و مشتری‌های یکسان را که می‌خواهند غذا سفارش دهند هدف قرار می‌دهند و همچنین یک نیاز مشخص و مشابه که همان گرسنگی است را رفع می‌کنند.
با این حال، در این مثال برخلاف رقابت مستقیم، هر کدام از این کسبوکارها محصولاتی که ارائه می‌دهند متفاوت است و فروش آن‌ها به میل مشتری بستگی دارد که در آن لحظه کدام نوع از خوراک را ترجیح می‌دهد.
این رقابت به شرکت‌ها امکان می‌دهد که راه و روش‌هایی خلاقانه‌تری در مقایسه با سایر مشاغل در بازار و مناطق مختلف پیدا کنند و مقدار تقاضا و مشتری کالای خود را افزایش دهند.
رقابت جایگزینی
این رقابت هنگامی اتفاق می‌افتد که ۲ شرکت و کسب‌وکار کالا و خدمات متفاوتی را به بازار ارائه دهند که مشتری می‌تواند یکی را به‌عنوان جایگزین دیگری انتخاب کند.
برای این نوع رقابت، می‌توان به گوشی‌های هوشمند اشاره کرد. آن‌ها قابلیت و ویژگی‌های بسیار متفاوتی مانند تماس، پیامک و غیره دارند. همچنین دوربین اکثر آن‌ها از قدرت و کیفیت بالایی برخوردار است.
به همین دلیل، ترجیح مشتری به خرید گوشی و جایگزین کردن آن به‌جای دوربین موجب شده تا بازار دوربین‌های دیجیتال شاهد تاثیری منفی بر خرید و فروش کالاهای خود باشد.
مزایا و معایب رقابت در کسب و کار
این رقابت‌ها بدون توجه به نوع آن تاثیرات مختلفی به‌دنبال دارند. به‌عنوان نقش مثبتی که وجود رقابت در کسب و کار ایفا می‌کند، می‌توان به بهبود اوضاع تولید، تغییرات مثبت در کالا و حتی نوآوری اشاره کرد.
علاوه بر این، معایبی نیز دارند؛ مانند اینکه این کشمکش و رقابت‌ها ممکن است شرایط و اوضاعی نامطلوب ایجاد کند که کسبوکارها برای اینکه رقابتی بمانند، چاره‌ای غیر از پذیرش آن‌ها نخواهند داشت.
برخی از مزایای وجود رقابت در کسب و کارها عبارتند از:
- تقاضای بیشتر محصول و کالا که موجب افزایش درآمد خواهد شد.
- نوآوری بیشتر می‌شود و در نتیجه محصولات تولید شده باکیفیت‌تر و قابل اعتمادتر خواهند بود؛ حتی ممکن است به اختراعات مهمی نیز منجر شوند.
- آگاهی بیشتر از کسب‌وکار که می‌تواند به برنامه‌ریزی و مدیریت کسب و کار و کارکرد کمک زیادی کند.
- اوضاع سرویس خدمات مشتری بهبود پیدا خواهد کرد و این امر سبب می‌شود که کسب‌وکار شما مشتری‌هایی وفادار بهدست آورد که به نسبت به برند و محصولات شما تعهد دارند.
- رشد بازدهی و کارآیی کارمندان که تاثیری بسیار بر کاهش هزینه‌ها و همینطور افزایش تولیدات می‌گذارد.
- این رقابت‌ها زمینه توسعه و گسترش مداوم کسب‌وکار شما را فراهم می‌کنند و سبب رشد و پیشرفت آن می‌شوند و راه را برای رسیدن به اهداف باز خواهند کرد.
برخی از معایب وجود رقابت در کسب و کارها عبارتند از:
- صرف کردن وقت و تلاش بیشتر برای آنالیز سایر کسبوکارها
- فشار برای بهبود و تولید محصولات و خدمات بسیار افزایش پیدا می‌کند.
- انتظارات بالا و بیش از حد مشتریان از شرکت‌ها
- ایجاد سردرگمی در مشتریان برای انتخاب بین برند‌های موجود
- فشار بیشتر برای کارکنان و کارمندان به‌دلیل کار کردن در شیوه و روش خاصی که جهت پیروزی در رقابت ضروری و نیاز است.
پیروزی در رقابت کسب و کارها
اگر کسبوکارها به‌طور مداوم در رقابت باشند، یعنی همیشه در تلاش باشند خدمات مشتری، کیفیت محصولات، روش بازاریابی و غیره را بهبود ببخشند، می‌توانند در بازار جایگاهی بهدست آورند. با کسب جایگاه در بازار، مشتری بیشتر می‌شود و افزایش مشتری برابر است با درآمد و سود بیشتر برای کسب‌وکار شما.
با این حال، تمام اینها در صورتی ممکن است که در این فضای رقابتی، کسب‌وکار شما توان مقابله و پیروزی بر رقبای دیگر را داشته باشد. در ادامه به برخی ازعواملی که موجب می‌شود بتوانید کسب‌وکار خود را بهبود بخشیده و رقیبان خود را شکست دهید اشاره می‌کنیم.
۱. قدم و مراحل رقبای خود را دنبال کنید
همانطور که شما تاکتیک و برنامه‌هایی دارید، رقبای شما نیز برای رونق کسب‌وکار خود از روش‌هایی استفاده می‌کنند.
اینکه بدانید آن‌ها چه کار می‌کنند، دیدگاه آن‌ها به بازار چیست و برای راضی کردن مشتری‌های خود از چه راه‌هایی استفاده می‌کنند، تصویری از رقبا به شما می‌دهد که با استفاده از آن میتوانید از استراتژی، تاکتیک و برنامه‌های بهتری برای رقابت استفاده کنید.
۲. رقبا را آنالیز کنید
پس از اینکه اطلاعات کافی در مورد رقبای خود جمع کردید، اکنون باید به سراغ تجزیه و تحلیل رقبا در کسب و کار بروید. با این کار مهم‌ترین رقیب‌ها را شناسایی و نقاط ضعف و قوتشان را پیدا کنید و جایگاهی که دارند را با توجه به عوامل مختلف بررسی کنید.
۳. بدانید مشتریان شما چه کسانی هستند
رقابت در کسب و کار برای جذب و حفظ مشتری است و این نشان می‌دهد که ارزش مشتری در این رقابت بیشتر از دیگر موارد است. اگر مشتریان خود را بشناسید میتوانید نیاز آن‌ها را بهتر درک کنید و به بهترین شکل مشکلاتشان را برطرف سازید.
۴. مشکلات واقعی مشتری را حل کنید
برای جذب وفاداری مشتری، باید نیاز و مشکل واقعی مشتری را پیدا کنید؛ نه آنچه که شما یا رقبایتان فکر می‌کنید برای آن‌ها مشکل است.
مثلا به دنبال قیمت بهتر هستند یا جدیدترین محصولات را می‌خواهند؟ پس از پیدا کردن نیاز واقعی که مشتری‌ها دارند، سعی کنید که با استفاده از راه‌حلی عملی آن‌ها را حل کنید.
۵. کسب‌وکار خود را از رقبایتان متمایز کنید
چه ویژگی‌هایی در کسب‌وکار شما وجوددارد که سبب می‌شود که نسبت به رقبای خود تفاوت و تمایز داشته باشید؟ همین ویژگی است که می‌تواند توجه مشتریان را به محصولات شما جلب کند.
در هر کدام از انواع رقابت‌ها که باشید، میتوانید با پررنگ کردن ویژگی‌های خاص کسب‌وکارتان و تبلیغ آن‌ها، سهم بیشتری از بازار بهدست آورید و اوضاع را بهبود بخشید.
۶. اجازه دهید مشتریان به شما بگویند که چگونه کسب‌وکارتان می‌تواند بهتر شود
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که ممکن است صاحب یک کسب‌وکار دچارش شود این است که نظر مشتری برایش اهمیتی نداشته باشد.
شما به سادگی با پرسیدن نظر مشتریانتان درباره محصول و خدمات خود، یا چیزی که آن‌ها می‌خواهند و غیره میتوانید در فروش خود تغییراتی ایجاد کنید که رضایت آن‌ها را به دنبال داشته باشد.
۷. در جایی که مشتریان و رقبایتان هستند حضور داشته باشید
چرا در جایی که مشتریان و رقبایتان هستند شما نیز نباشید؟ به‌عنوان مثال، میتوانید کسب‌وکار خود را به فضای مجازی نیز وارد کنید. صفحه‌ای ایجاد و کالاهای خود را در آن تبلیغ کنید و به فروش برسانید. این کار نه تنها مشتریان را بیشتر می‌کند، بلکه کسب‌وکار شما را نیز گسترش می‌دهد.
۸. خلاق باشید
ایده و روش‌های بسیاری وجود دارد که رقبای شما از آن استفاده می‌کنند. هرچقدر که این ایده‌ها موثر و مفید باشند، شما نمی‌توانید به راحتی آن را از دیگر رقبای خود کپی کنید. خلاقیت به شما کمک می‌کند که روش‌هایی جدیدتر و کارآمدتر پیدا کنید و نسبت به دیگران متمایز شوید.
۹. کارفرمای خوبی باشید
بدون شک وجود کارمندان ماهر و توانمند برای رسیدن به یک کسب‌وکار فعال و پیشرفته نیاز است. مردم معمولا برای انتخاب شغل تحت تاثیر عواملی مختلف مثل مزایای شغلی، فضای کاری خوب و غیره قرار می‌گیرند.
به‌همین دلیل، اگر کارفرمای بهتری باشید و اوضاع و محیط کسب و کار را برای کارمندان مناسب‌تر کنید، میتوانید کارمندانی توانا جذب کنید که برای پیشرفت کار مشتاق هستند و با انگیزه‌ای بالا برای رضایت مشتری تلاش می‌کنند.
۱۰. آینده را در نظر داشته باشید
کسبوکارهایی که برای آینده برنامه‌ریزی دارند، از دیگر کسبوکارهایی که توجهی به نظم و جریان فعالیت‌ها ندارند موفق‌تر و پیشرفته‌تر هستند. سرمایه گذاری کنید، از فناوری‌های جدید بهره ببرید، نیاز مصرف‌کنندگان را بدانید و از همه مهم‌تر تصویری از جایی که می‌خواهید در چند سال آینده در آن قرار داشته باشید را همیشه در ذهن نگه‌دارید.
سایر کسبوکارها به‌طور مداوم در تلاش هستند تا خدمات و محصولات خود را بهبود ببخشند؛ اگر می‌خواهید یک قدم جلوتر باشید پس برای آینده کسب‌وکارتان تلاش کنید.
نتیجه‌گیری
رقابت در تمامی کسبوکارها وجود دارد و هر کسب‌وکاری با توجه به کالا و خدماتی که ارائه می‌دهد و همچنین صنعتی که در آن فعالیت می‌کند، درگیر انواع مختلفی از رقابت می‌شود.
وجود رقابت در کسب و کار علی‌رغم معایبی که ممکن است به همراه داشته باشد در رشد کسب‌وکار ضروری است و باید از تمامی شرایط و ویژگی‌های آن به نحو احسن استفاده کرد تا شاهد بهبود اوضاع کار، افزایش مشتری مداری در کسب و کار، کیفیت محصولات و غیره در کسب و کار شود و زمینه گسترش و پیشرفت آن را فراهم آورد.
نقش رقابت در استراتژی کسب‌وکار چیست؟
رقابت نقشی اساسی در تدوین استراتژی کسب و کار دارد و نیروی محرکه‌ای است که نحوه عملکرد و تصمیم‌گیری سازمان‌ها را شکل می‌دهد. هر سازمانی، صرف نظر از صنعت یا حوزه‌ای که دارد، باید وارد رقابت شود.
چگونه رقابت در کسب و کار فراتر از محصولات و خدمات مشابه گسترش می‌یابد؟
رقابت محدود به رقبایی که محصولات یا خدمات مشابهی ارائه می‌دهند، نیست. همچنین می‌تواند شرکت‌هایی را با محصولات مختلف که نیازهای مصرف‌کننده مشابهی را برآورده می‌کنند. در بر بگیرد.
