رابطه پول و شادی چیست؟

شاید این جمله را شنیده باشید که «هر کسی که معتقد است پول، شادی نمی‌آورد، حتماً نمی‌داند که برای خرید کردن باید کجا برود». حقیقت آن است که خرید کردن، نوعی حس سرگرمی در شما بوجود می‌آورد. اما دقیقاً ارتباط میان پول و شادی چیست؟

در ادامه به این سوال پاسخ داده خواهد شد.

شادی چیست و چرا باید شاد باشیم؟

هیچ کس این واقعیت را نفی نمی‌کند که داشتن پول و سرمایه کافی به‌منظور رفع نیازهای ابتدایی مانند خوراک، پوشاک و مسکن ضروری است و از سوی دیگر، موجب شاد شدن فرد می‌شود یا حداقل استرس را کاهش و رضایت و خرسندی بیشتری را در او شکل می‌دهد.

هرچه پول بیشتری داشته باشید، می‌توانید وسایل بهتری بخرید که باعث خوشحالی شما می‌شود؛ مانند یک خودروی لوکس و لباس‌های تجملاتی و زیبا. با این حال، ابزارهای مادّی نمی‌توانند شادی و لذتی را که از گذراندن یک روز با کودکتان یا گفتگو با دوستی قدیمی تجربه می‌کنید، برای شما به همراه داشته باشد.

Ed Diener، استاد روانشناسی دانشگاه Illinois، تحقیقی با موضوع سنجش میزان شادی افراد و برای پاسخ به سوال شادی چیست انجام داده است. او در این باره چنین می‌گوید:

ارتباط موجود میان پول و شادی، رابطه پیچیده‌ای است. در حالت کلی، همیشه داشتن پول بیشتر خوشایند به نظر می‌رسد؛ اما حتی در شرایطی که پول، شما را خوشحال‌تر می‌کند، برخی مسائل دیگر وجود دارد که ارتباط میان پول و شادی را پیچیده‌تر می‌سازد.

از این رو، گرچه داشتن پول بیشتر شما را شادتر می‌کند؛ اما عوامل دیگری از قبیل نحوه خرج کردن پول، چگونگی مقایسه ثروت خود با دیگران و نحوه تفکر شما درباره زمان نیز نقش مهمّی در این زمینه ایفا می‌کند.

اگر نگاهی به دهه 1970 بیندازیم، می‌بینیم که در آن زمان تنها تعداد انگشت شماری از افراد به سوال شادی چیست و اطلاعات قابل اعتماد در مورد میزان رفاه فردی و ملی به ندرت وجود دارد.

نتایج تحقیقات انجام گرفته در دهه مذکور حاکی از آن بود که صرف نظر از بعضی موارد نادر، میزان درآمد تأثیر کمی بر شاد بودن افراد دارد. به‌طور کلی در یک جامعه، افراد پس از پولدار شدن و ثروتمند شادتر از افراد فقیر هستند؛ اما مردم کشورهای ثروتمند چندان شادتر از مردم کشورهای دارای درآمد متوسط یا حتی فقیر نیستند.

این مسئله، نخستین بار توسط Richard Easterlin مطرح شد که به پارادوکس Easterlin معروف است و چنین بیان می‌کند که « درآمد نسبی» بیش از «درآمد مطلق» با شادی انسان‌ها در ارتباط است.

از آن زمان تاکنون، تحقیقات بیشتری در مورد شادی صورت گرفته است. امروزه با استفاده از داده‌های مناسب‌تر و نمونه‌های عینی تر می‌توان میزان شادی را به‌صورت انفرادی یا در سطح ملی مورد ارزیابی قرار داد.

همچنین، اقتصاددانان، جامعه‌شناسان و روان‌شناسان بیشتری در حال حاضر پیرامون این موضوع تحقیق کرده‌اند و بر این نکته توافق دارند که ارتباط شگرف و قدرتمندی میان سطح توسعه اقتصادی یک کشور و میزان شادی مردم آن وجود دارد.

بسیاری از افراد درگیر با سیاست پولی نیز بر این باورند که استانداردهای زندگی رو به رشد است و شادی می‌تواند در بهبود عوامل سنجش این استانداردها نقش کلیدی داشته باشد.

آنها معتقدند که علاوه بر تولید ناخالص داخلی (GDP) و فراوانی کالا و خدمات در داخل یک کشور، عوامل دیگری مانند میزان رضایت مردم از زندگی نیز باید مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند.

با این وجود، تشخیص ارتباط پول و شادی یا ارائه تعریفی ساده و جهانی از شادی، امر دشواری بنظر می‌رسد و منتقدان بر این باورند که ارائه فرمولی برای تعیین موفقیت یک ملت از طریق میزان رفاه جامعه، به همین اندازه پیچیده و دشوار است.

رابطه پول و فرهنگ چگونه است؟

Wolfers و Stevenson، اساتید سیاست عمومی و کسب‌وکار در مدرسه تجارت Wharton، مجموعه‌ای از مطالعات چندملیتی را در مورد رفاه مردم انجام دادند و به این نتیجه رسیده‌اند که ارتباط عمیق و شگرفی میان میزان رفاه و توسعه اقتصادی وجود دارد.

بررسی میزان شادی در یکی از ۲ حالت ذیل می‌تواند ارتباط میان پول و رفاه و همچنین فرهنگ را به اثبات رساند:

• مقایسه شادی ۲ هموطن که یکی ۱۰٪ ثروتمندتر از دیگری است و رازهای پولدار شدن را می‌داند.

• مقایسه شادی متوسط ۲ کشور که سرانه درآمد یکی ۱۰٪ بالاتر از دیگری است.

Wolfers بیان می‌کند که پارادوکس Easterlin در مطالعه فوق الذکر معنا پیدا می‌کند.

Easterlin که استاد دانشگاه Southern California است، در مقاله اخیر خود می‌نویسد: در 37 کشور غنی و فقیر جهان، سطح رفاه اجتماعی در طولانی مدت هم تراز با سطح درآمد افزایش نیافته است.

همچنین در کشورهایی نظیر شیلی، چین و کره جنوبی، گرچه میزان درآمد سرانه طی 20 سال گذشته ۲ برابر شده است، اما سطح رضایت مردم از وضعیت زندگیشان در این کشورها کاهش یافته است.

Wolfers معتقد است: رشد اقتصادی موجب می‌شود که میزان سرمایه‌گذاری بر تحقیقات علمی با هدف زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر افزایش یابد. براساس نظر این استاد دانشگاه، چند شاخص اقتصادی از ارتباط نزدیکی با میزان رفاه و فرهنگ مردم برخوردار هستند.

برای مثال، میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان طی 50 سال گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، به‌طوری‌که امروزه احتمال مرگ در این سنین، از 30 مورد در سال 1960 به 8 یا 7 مورد در هر هزار کودک رسیده است.

اغلب مردم تمایل به داشتن «درآمد و موقعیت نسبی» دارند. Sonja Lyubomirsky، استاد روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا که پیرامون رفاه انسان‌ها مطالعه می‌کند، چنین اظهار می‌دارد:

به‌عنوان مثال اگر در یک جامعه، تنها از حقوق شما کسر شود یا فقط شما کارتان را از دست بدهید، مسلماً نارضایتی بیشتری را نسبت به زمانی نشان خواهید داد که بقیه نیز در جامعه به همین سرنوشت دچار شوند.

در یک تحقیق 10 ساله از مردم آمریکا سؤال شد: اگر دو جهان داشته باشیم که در اولی حقوق شما 50 هزار دلار و حقوق بقیه مردم 25 هزار دلار باشد و در جهان دوم، حقوق شما 100 هزار دلار و حقوق مابقی 200 هزار دلار باشد، ترجیح می‌دهید در کدام جهان زندگی کنید؟

براساس آمار و ارقام به‌دست آمده، آمریکایی‌ها ترجیح می‌دهند که در جهان اول زندگی کنند. Lyubomirsky می‌گوید:

این نتیجه تا حدودی نشان‌دهنده نیمه پنهان و ناشناخته انسان است. ما بیش از آنکه به ارزش واقعی حساب بانکی یا اعتبارمان بیندیشیم، به فکر مقایسه خود با دیگران و دست یابی به موقعیت و رتبه اجتماعی برتر هستیم.

نتیجه‌گیری

این مطلب برگرفته از مقاله‌‌ای در سایت Wharton Business School of the University of Pennsylvania است و به سوال شادی چیست و رابطه بین پول و شادی می‌‌پردازد.

هرچه سطح رضایت اجتماعی بالاتر رود، شادی افراد در آن جامعه نیز افزایش پیدا می‌کند. ممکن است که فردی درآمد کمتری داشته باشد اما باشد شاد باشد؛ زیرا در آن جامعه رضایت اجتماعی بالا است.