مقدمه‌ای در باب اهمیت منابع انسانی در سازمان
این یک واقعیت بزرگ و انکار نشدنی در حوزه تجارت است: «کارمندان خوب، پایه و اساس هر کسب‌وکار موفقی هستند». به همین دلیل است که اهمیت مدیریت منابع انسانی (HR) برای موفقیت یک سازمان و شرکت غیر قابل انکار است.
بخش منابع انسانی وظایف متنوعی را انجام می‌دهد و مسئول کمک به کارکنان است که احساس امنیت، ارزش و حمایت مناسب داشته باشند. مدیریت صحیح منابع انسانی تضمین می‌کند که وظایف این بخش به خوبی اجرا می‌شود و در طول زمان به تکامل خود ادامه می‌دهد.
در حقیقت می‌توان گفت که مدیریت منابع انسانی تعیین کننده‌ی سرنوشت یک شرکت و سازمان است و در صورتی که نتواند عملکرد مناسبی داشته باشد، می‌تواند همه اهداف و آرمان‌های یک سازمان، شرکت و حتی یک کسب‌وکار موفق را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کند.
در این مقاله ضمن بررسی اهمیت واحد منابع انسانی در موفقیت سازمان‌ها، چالش‌هایی که یک سازمان در صورت ضعف منابع انسانی با آن مواجه خواهد شد را بیان می‌کنیم. اگر قصد راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید را دارید و یا تجارت شما با چالش‌های زیادی روبه‌رو شده است و دلایل آن برای شما ناشناخته است، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
شاید مشکل در عملکرد مدیریت منابع انسانی نهفته است و شاید اهمیت منابع انسانی در سازمان در موفقیت سازمان را به اندازه کافی جدی نگرفته‌اید.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
ساده‌ترین توصیف منابع انسانی این است که بگوییم «بخشی یک شرکت یا سازمان است که روابط بین کارکنان و رهبری را مدیریت می‌کند.»
دلیل اهمیت مدیریت منابع انسانی این است که این بخش موقعیت‌ها، مسئولیت‌ها و جنبه‌های کارایی شرکت و رفاه کارکنان را پوشش می‌دهد. به همیت دلیل است که هر بخش از منابع انسانی نیاز به رهبری قوی و یک مدیر با تجربه دارد.
برخی از مهم‌ترین مسئولیت‌ها در بخش مدیریت منابع انسانی عبارت‌اند از، استخدام و آموزش کارکنان جدید، ایمن و شاد نگه داشتن کارکنان، مدیریت ریسک شرکت، پرداخت حقوق به کارمندان و مذاکره در مورد مزایا.
در ادامه ضمن بررسی هر کدام از این مسئولیت‌ها ضرورت مدیریت منابع انسانی در هر کدام از این مسئولیت‌ها را به صورت اجمالی بیان خواهیم کرد.
ضرورت مدیریت منابع انسانی در زمینه‌های مختلف
1- استخدام و آموزش کارکنان جدید
یک متخصص منابع انسانی که دارای یک موقعیت مدیریتی است، اغلب مسئول جذب، استخدام و آموزش کارکنان جدید است. این بدان معناست که تیم منابع انسانی مسئول یافتن نامزدهایی است که شرایط لازم را برای موقعیت‌های مشخص شده دارند و به طور کامل استخدام‌های یک شرکت را بررسی می‌کنند.
همچنین از مدیران منابع انسانی انتظار می‌رود که تنوع را در میان کارکنان بپذیرند و ارتقا دهند، اعضای تیم را به محیط کاری جدید خود هدایت کنند و از تعاملات سالم بین کارکنان و رهبری سازمان اطمینان حاصل کنند.
اما سؤال مهم اینجاست که یک مدیر منابع انسانی در مورد استخدام و آموزش دقیقاً چه کاری باید انجام دهد؟ برخی از رایج‌ترین وظایف برای این نوع مدیر منابع انسانی شامل موارد زیر است:
- انجام مصاحبه و مطالعه رزومه
- انجام بررسی سوابق متقاضیان
- نظارت یا هدایت رویه‌های آموزشی
- پیاده‌سازی تکنیک‌های آموزشی جدید
- نوشتن شرح شغل، ارسال لیست مشاغل، و استخدام نامزدهای بالقوه
- ایجاد یک تأثیر خوب از طرف شرکت (HR معمولاً اولین بخشی است که افراد تازه وارد به شرکت با آن ملاقات می‌کنند)
2- ضرورت مدیریت منابع انسانی در ایمن و شاد نگه داشتن کارکنان
یک دلیل اهمیت مدیریت منابع انسانی این است که این بخش مسئول حفظ ایمنی، سلامت و رضایت کارکنان است. با مدیریت درست منابع انسانی، سیاست‌های محل کار با اقدامات حفاظتی و پیاده‌سازی لازم مطابقت خواهند داشت و راه‌حل‌هایی برای حل مسائل بین اعضای تیم ارائه می‌دهند و از ایجاد ریسک برای شرکت و کارکنان آن جلوگیری می‌کنند.
وظایف روزانه برای یک مدیر منابع انسانی که در روابط کارکنان متخصص است، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ایجاد سیاست‌های ایمنی در محل کار
- اطمینان از پیروی سازمان از قوانین شغلی کشور و استان
- رسیدگی به نگرانی‌ها و شکایات کارکنان
- جلوگیری و از بین بردن آزار و اذیت یا تبعیض در محیط کار
- مدیریت روابط کارکنان
- تسهیل ارتباط بین رهبران سازمان و کارکنان
هرچند مدیران منابع انسانی وظایف بسیاری را بر عهده دارند، اما رفاه کارکنان همیشه باید در اولویت قرار گیرد. به عنوان یک مدیر منابع انسانی، زمان زیادی را برای صحبت با کارمندان، گوش دادن به نگرانی‌ها و مدیریت روابط در محل کار، صرف خواهید کرد. هدف اصلی یک مدیریت منابع انسانی استراتژیک و موفق باید این باشد که کارکنان همیشه احساس امنیت، احترام و شنیده شدن داشته باشند.
3- مدیریت ریسک شرکت
بخش منابع انسانی با بخش رهبری سازمانی همکاری می‌کند تا به مدیریت ریسک و انطباق کمک کند. مدیران منابع انسانی باید به قوانین تجارت، اخلاق، آمار و حل مشکلات به خوبی مسلط باشند تا بتوانند ریسک‌هایی که شرکت را تهدید می‌کنند، مدیریت کنند.
به عنوان یک مدیر منابع انسانی، باید مسئولیت‌های مدیریت ریسک زیر را بر عهده بگیرید:
- تجزیه‌وتحلیل ریسک آماری با استفاده از داده‌های شرکت
- رسیدگی و پیشگیری از دعاوی احتمالی
- نظارت بر شیوه‌های پیشبرد اهداف
- آموزش صحیح مدیران دیگر
- حفاظت از داده‌های سازمان و حفظ حریم خصوصی برای اطلاعات حساس
- بررسی استخدام‌های جدید و بهبود روش‌های استخدام
به عبارت دیگر اهمیت منابع انسانی در سازمان و مدیریت آن برای محافظت از شرکت و کارکنان آن بسیار حائز اهمیت است. این بخش به عنوان یک متخصص مدیریت ریسک، به مدیریت ریسک سازمان به شیوه‌ای کمک خواهد کرد که شامل تجزیه و تحلیل آماری، دانش قانون تجارت و بهبود کلی سیاست‌ها و عملکرد شرکت باشد.
4- پرداخت حقوق به کارمندان و مذاکره در مورد مزایا
حتی کارمندانی که عاشق شغل خود هستند، اگر دستمزد دریافت نکنند، عملاً کارشان را انجام نمی‌دهند. یکی از نقش‌های اصلی منابع انسانی مدیریت پرداخت و مزایا برای کارکنان سازمان است. مدیریت صحیح غرامت، مرخصی و بیمه چیزی است که رضایت کارکنان را بالا نگه می‌دارد.
به عنوان یک مدیر منابع انسانی، شما مسئول توزیع، ارتباط و بهبود بسته‌های پاداش و مزایا خواهید بود. مسئولیت‌های این بخش شامل موارد زیر است:
- مذاکره در مورد بسته‌های بیمه با شرکت‌های بیمه برای ارائه یک بیمه درمانی و بازنشستگی هر چه بهتر، به کارکنان شرکت
- ارائه مزایا به افرادی که جدیداً استخدام شده‌اند
- پیگیری حقوق و دستمزد
- سازمان‌دهی اسناد کارمندان (برای پرداخت و مالیات)
- مدیریت زمان تعطیلات، مرخصی با حقوق و روزهای بیماری
- مرتب‌سازی افزایش حقوق و پاداش برای کارکنان
مدیریت پرداخت و مزایا یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های مدیریت منابع انسانی است، زیرا بسیاری از کاندیداها محل کار خود را بر اساس حقوق و مزایا انتخاب می‌کنند. به عنوان یک مدیر، شما این فرصت را خواهید داشت که این بسته‌ها را توسعه دهید و مزایای کارکنان را با رشد شرکت بهبود ببخشید.
مدیران منابع انسانی اغلب مسئولیت پاداش و مزایای کارکنان را بر عهده دارند. رهبری مناسب در بخش منابع انسانی شامل مذاکره در مورد طرح‌های بیمه، اطمینان از پرداخت به موقع، بهبود و توسعه مزایایی است که به کارکنان ارائه می‌شود.
اهمیت مدیریت منابع انسانی در عصر جدید
اکنون که با جزئیات مدیریت منابع انسانی آشنا شدید، بیایید به این سؤال بزرگ برگردیم: چرا مدیریت منابع انسانی مهم است؟ و یا بهتر است سؤالمان را اصلاح کنیم، چرا اهمیت مدیریت منابع انسانی در عصر جدید اهمیت بیشتری دارد؟
منابع انسانی یک جنبه کلیدی هر سازمانی است – از بهبود رفاه کارکنان گرفته تا مدیریت ریسک. بدون مدیریت صحیح، این زمینه پیچیده کاری، فاقد ساختار و استراتژی برای تکامل در طول زمان خواهد بود. داشتن یک بخش منابع انسانی قوی، با پشتیبانی رهبری مستحکم یکی از بهترین راهکارهای یک شرکت برای تضمین رضایت کارکنان، بهره‌وری و رشد در آینده است.
کارکنانی که راضی هستند، پایه و اساس یک شرکت پر رونق خواهند بود و مدیریت منابع انسانی سیمانی است که آن را نگه می‌دارد. به همین دلیل است که هر شرکتی برای رهبری بخش منابع انسانی خود به یک مدیر با تجربه و همدل نیاز دارد.
1- مدیریت استراتژی
مدیریت استراتژی یکی از جنبه‌های مهم هر سازمان است و نقشی حیاتی در مدیریت منابع انسانی ایفا می‌کند. مدیران منابع انسانی استراتژی‌های سازمان را مدیریت می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که سازمان به اهداف تجاری خود می‌رسد، و همچنین کمک قابل توجهی به فرآیند تصمیم‌گیری سازمانی، که شامل ارزیابی برای کارکنان فعلی و پیش‌بینی‌هایی برای آینده که بر اساس نیازهای بازار کسب‌وکار است، می‌کنند.
2- تجزیه و تحلیل مزایا و هزینه‌ها
مدیران منابع انسانی در جهت کاهش هزینه‌های سازمان عمل می‌کنند. برای مثال مدیریت کاهش استخدام در عین حفظ فرآیند پیشروی سازمان یکی از استراتژی‌های کاهش هزینه‌های شرکت است. متخصصان منابع انسانی برای انجام مذاکرات کارآمد با کارمندان، آموزش دیده‌اند. آن‌ها باید با توجه به هزینه و مزایایی که یک نیروی سازمان برای سازمان دارد، در مورد حفظ او و یا جایگزینی او با یک نیروی جدید تصمیم بگیرند.
3- آموزش و توسعه
ازآنجایی‌که مدیران منابع انسانی سهم قابل توجهی در برنامه‌های آموزشی و توسعه ایفا می‌کنند، اهمیت واحد منابع انسانی در پیشرفت و توسعه سازمان انکار ناپذیر است. این بخش همچنین نقش اساسی در تقویت روابط کارفرما و کارمند دارد و این به رشد کارکنان در شرکت کمک می‌کند و از این رو رضایت و بهره‌وری کارکنان را افزایش می‌دهد.
4- تعامل بین کارکنان
مدیران منابع انسانی مسئول انجام فعالیت‌ها، رویدادها و جشن‌ها در سازمان هستند که امکان و فرصت تیم سازی در سازمان را فراهم می‌کند. علاوه بر این، تعامل بین کارکنان افزایش می‌دهد و حس اعتماد و احترام را در بین همکاران القا می‌کند.
5- مدیریت تعارض
بخشی که در صورت بروز هرگونه تعارض حرفه‌ای بین کارمندان باید به آن مراجعه کرد، بخش منابع انسانی است. آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که مسائل و درگیری‌ها به طور مؤثر حل می‌شوند، با رویکردی بی‌طرفانه به مشکل نزدیک می‌شوند و ارتباطات مؤثر را برای دستیابی به راه‌حل تشویق می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها به کارکنان کمک می‌کنند تا راه‌های مختلف توسعه روابط کاری مؤثر و اهمیت عدم اجازه قضاوت شخصی بر رفتار آن‌ها را درک کنند.
6- ایجاد یک فرهنگ کاری سالم
فرهنگ کاری سالم برای به نمایش گذاشتن بهترین عملکرد در کارکنان بسیار مهم است. مدیران منابع انسانی سهم قابل توجهی در ایجاد یک فرهنگ کاری سالم و دوستانه دارند که به بهره‌وری بهتر در میان کارکنان منجر می‌شود.
فرهنگ کاری سالم باید دارای یک جو رقابتی اما دوستانه باشد، تا کارمندان را وادار به پیشرفت و ارائه خدمات بیشتر به سازمان کند.
7- انطباق
متخصصان منابع انسانی تلاش می‌کنند تا سازمان را با قوانین استخدامی مطابقت دهند و همچنین سوابق فرآیندهای استخدام و ثبت‌نام متقاضیان را حفظ کنند. این بدین معنی که با تغییر قوانین استخدام در کشور، باید قوانین استخدام سازمان نیز تغییر کند، ولی این تغییر نباید در جهتی باشد که به سازمان آسیب بزند.
آموزش مدیریت منابع انسانی
گذراندن دوره‌های آموزشی و داشتن تحصیلات مرتبط در سطح کارشناسی ارشد، اهمیت زیادی در مدیریت صحیح منابع انسانی دارد. مدیریت منابع انسانی، قبل از شروع به کار باید دانش کاملی از موارد زیر به دست آورده باشد.
- مهارت‌های تجاری؛
- توسعه مدیریت و رهبری؛
- منتورینگ و مربیگری؛
- مدیریت روابط کارکنان؛
- توسعه حرفه‌ای؛
- طراحی و توسعه سازمانی.
در دنیای امروز، منابع انسانی از ابزارهایی مانند پلتفرم‌های شغلی آنلاین و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کند تا جذب سریع، کارآمد و بهتر در دستیابی به کاندیداهای متنوع انجام شود. مدیران منابع انسانی باید یاد بگیرند که این برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها چگونه کار می‌کنند تا بتوانند در محیط امروزی استخدام‌کنندگان موفقی باشند.
آموزش بیشتر متکی به فناوری شده است و این موضوع چالش به روز ماندن را برای مدیریت منابع انسانی را حیاتی می‌کند. پیشرفت‌ها در این زمینه شامل ماژول‌های آموزشی دیجیتال و ارتباطات ساده از طریق پیام‌رسانی‌های آنلاین است. بسیاری از کارمندان حتی می‌توانند در خانه‌هایشان با کار از راه دور آموزش ببینند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
در سال 2019، سازمان تحقیقاتی CultureIQ آماری منتشر کرد مبنی بر اینکه 73 درصد از کارفرمایان معتقدند که فرهنگ سازمانی سالم به شرکت آن‌ها مزیت رقابتی می‌دهد. بر اساس این نظرسنجی 89 درصد از رهبران منابع انسانی تأیید کردند که با بهبود اصول مدیریت منابع انسانی، شاهد پیشرفت در اهداف سازمان بوده‌اند.
در پایان، این یک اصل انکار نشدنی است که مدیریت منابع انسانی به پر کردن شکاف بین عملکرد کارکنان و اهداف استراتژیک سازمان کمک می‌کند.
حوزه کسب‌وکار دیجیتال همچنان در حال رشد است و شرکت‌ها به سرعت در حال جلب توجه و گسترش کارکنان خود هستند. این پیشرفت‌ها منجر به ایجاد بخش منابع انسانی بزرگ‌تر برای صنایعی می‌شود که قبلاً کوچک بودند. با گذشت زمان، ممکن است شاهد تقاضای بالایی برای موقعیت‌های مدیریت منابع انسانی باشیم که قبلاً هرگز وجود نداشته است.
