برای آشنایی با نقش مدیر منابع انسانی و اهمیت استفاده از منابع انسانی در سازمان و ارگانهای مختلف، این مقاله از مدرسه عالی کسب و کار ماهان را مطالعه کنید.
شاید برایتان سوال باشد که مدیر منابع انسانی کیست و نقش این فرد در سازمان چیست؟ اگر چندان آشایی با مدیر منابع انسانی ندارید، این مقاله مختص به شماست. به صورت کلی مدیر منابع انسانی یا (HR) فردی است که بر عملکرد سازمان و ادارات به صورت مستقیم نظارت دارد. این افراد نقش کاربردی را به عنوان یک پل ارتباطی بین واحد مدیریت و کارکنان، ایفا میکند. فردی همچون مدیر منابع انسانی در تمام صنایع و حتی شرکتهای بزرگ نیاز است. به عبارت کلی تا زمانیکه یک شرکت کارکنانی داشته باشد، یک مدیر منابع انسانی برای نظارت داشتن بر استخدام کارکنان، آموزش و حتی سازماندهی و توسعه مجموعه نیازمند است.
مدیر منابع انسانی کیست؟
بهعنوان مدیر منابع انسانی، شما معمولاً طیف وسیعی از کارها را بسته به نوع سازمان و صنعتی که در آن کار میکنید، انجام میدهید. برخی از وظایف و اهداف تیم منابع انسانی عبارتند از:
- مصاحبه و استخدام کارکنان جدید
- پیگیری مسائل و پیگیری مراحل انضباطی
- مدیریت روابط کار
- نظارت بر ایمنی و سلامت محیط کار
- مدیریت حقوق و برنامههای پاداش کارکنان
نقش مدیر منابع انسانی اغلب به اندازه و ابعاد شرکت بستگی دارد. در برخی شرکتهای کوچک، شما ممکن است یک متخصص منابع انسانی باشید و بر تمام حوزههای منابع انسانی نظارت کنید. سایر شرکتها ممکن است چندین مدیر منابع انسانی در بخش منابع انسانی خود داشته باشند که هر کدام به تخصص خاص خود نیاز دارند.
در سازمانهای بزرگتر و نیاز به شیوههای متفاوت حوزه منابع انسانی، تخصص این نقش به حوزههای زیر تقسیم میشود:
- توسعه منابع انسانی: افراد را آموزش میدهد و کارکنان جدید و با تجربه را معرفی میکند.
- استخدام: به یافتن استعدادهای جدید برای سازمان کمک میکند.
- ارتباطات کاری: به مذاکره در مورد قراردادهای صنفی، حلوفصل شکایات و مذاکره در مورد قراردادهای دستهجمعی کمک میکند و مسئولیت مشارکت کارکنان، برنامههای تعهد و فعالیتهای مشابه را بر عهده دارد.
- مدیریت ریسک: بازرسیهای مورد نیاز را انجام میدهد، سوابق حوادث را نگه میدارد، برنامههای بهداشتی و ایمنی را توسعه میدهد و برای اطمینان از رفاه همه کارکنان، تلاش میکند.
- مدیریت پاداشها: برنامههای پاداش و مزایای کارکنان را زیر نظر دارد.
بررسی مدیران منابع انسانی
مدیران منابع انسانی، رهبران حیاتی سازمان خود هستند و بر جذب کارکنان، آموزش و توسعه آنها و سیاستها و فرایندهای محل کار نظارت میکنند.
امروزه اهمیت مدیران منابع انسانی بیش از پیش مشهود است؛ زیرا شرکتها با فناوریها، قوانین و برنامههای مزایای جدید سازگار میشوند تا تجارب و روابط متقابل بین کارکنان را بهبود بخشند. اداره آمار کار ایالات متحده پیشبینی میکند که استخدام مدیران منابع انسانی تا سال ۲۰۲۸ به ۷٪ افزایش پیدا کند که سریعتر از میانگین افزایشِ پیشبینیشده برای تمامی مشاغل است.
مدیران منابع انسانی نقشی کلیدی در توسعه فرهنگ سازمان دارند. آنها ارتباط بین مدیران و کارکنان شرکت را تسهیل میکند، به حل اختلافات یا شکایات میپردازند و به مدیران در مورد سیاستهای مربوطه برای رفتار در محل کار، مشاوره میدهند.
مدیران منابع انسانی با دیگر مدیران همکاری میکنند تا استعدادها را مدیریت كنند و مطمئن شوند که کارکنان بیشتر ارزش را ارائه میدهند.
اهمیت مسئله منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی موقعیتی است که تمام صنایع را در بر میگیرد و مشاغل فراوانی به این بخش احتیاج دارند. اداره آمار کار ایالات متحده (BLS) پیشبینی میکند که مشاغل نیازمند به آن از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۱ به میزان ۷٪ رشد خواهد کرد که این میانگین، برای همه دستههای شغلی است.
چه افرادی مناسب نقش مدیر منابع انسانی هستند؟
مدیران منابع انسانی باید دارای انگیزه بالا، قدرت سازماندهی، با اخلاق و مهارتهای رهبری خوب باشند. همچنین مهم است که این مدیران از آموزش مناسب برای انجام وظایف خود به نحو احسن برخوردار باشند.
مدارک مورد نیاز برای مدیران منابع انسانی
دریافت آموزش صحیح، اولین قدم برای تبدیل شدن به یک مدیر منابع انسانی خوب است. مدرک لیسانس اغلب برای این موقعیت مورد نیاز است؛ اما کارفرمایان، داوطلبان دارای مدرک کارشناسی ارشد در منابع انسانی یا کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی (MBA) با علاقه شدید را برای مدیر منابع انسانی ترجیح میدهند.
گواهینامهها نیز میتوانند به شما در تقویت رزومه کمک کنند و ثابت کنند که مهارتهای مورد نیاز برای این کار را دارید. برخی از شرکتها به مدارک عمومی بیشتری نیاز دارند.
شرح شغل مدیر منابع انسانی
مدیر منابع انسانی وظایف عادی بخش منابع انسانی (HR) از جمله استخدام و مصاحبه با کارکنان، مدیریت حقوق، مزایا و مرخصی و اجرای سیاستهای شرکت را هدایت و مدیریت خواهد کرد.
| مدیر منابع انسانی چه کارهایی انجام میدهد؟ | مدیر منابع انسانی چه کارهایی انجام نمیدهد؟ |
| جذب و استخدام کارمندان جدید | اتخاذ تصمیم نهایی برای استخدام |
| مدیریت فرایند بررسی عملکرد | مدیریت وظایف روزانه کارکنان |
| آنبوردینگ کارمندان جدید | تصمیمات قانونی در مورد اختلافات |
| توسعه و آموزش کارکنان | ارائه مشاورههای سرمایهگذاری مالی به کارکنان |
| توسعه سیاستها، اسناد و ارتباطات سازمان | |
| حل اختلافات کارکنان | |
| مدیریت خسارات و پاداش کارکنان |
چه کارهایی در بخش منابع انسانی انجام میشود؟
- این بخش کارمندان جدید را مصاحبه و استخدام میکند و پس از آن، آموزش میدهد.
- بر کارهای روزمره سازمان نظارت دارد.
- بررسیهای سازنده و بهموقع عملکرد را ارائه میدهد.
- انضباط و اخراج کارکنان را مطابق با خطمشی شرکت انجام میدهد.
مسئولیت منابع انسانی در قبال موارد بالا زیاد است. برای درک و اجرای استراتژی منابع انسانی و استعداد سازمان، بهویژه در رابطه با نیازهای استعداد فعلی و آینده، استخدام، حفظ و برنامهریزی جانشینپروری، سازمان باید با مدیر منابع انسانی هماهنگ باشد.
در صورت بروز مسائل و مشکلات پیچیده، تخصصی و حساس، متخصصان عمومی منابع انسانی، مدیریت و سایر پرسنل را راهنمایی میکنند.
ممکن است از مدیر منابع انسانی خواسته شود در شرایط حساس وظایف معمولی و ساده را نیز مدیریت کند و انجام دهد؛ مانند ارائه تسهیلات معقول، بررسی اتهامات مربوط به سوء رفتار کارکنان و فسخ قراردادها.
با این حال، در حالت معمول، بخش منابع انسانی فرایند جذب و استخدام نیروی انسانی را مدیریت میکند که شامل جمعآوری، مصاحبه و استخدام متقاضیان شغلی واجد شرایط، بهویژه برای نقشهای مدیریتی، کارشناسان و کارشناسان ارشد است.
این بخش سازمان، برنامههای تشویقی پرداخت حقوق و تسهیلات رقابتی را برای جذب و حفظ استعدادهای برتر شرکت کشف و ارائه میکند.
ایجاد برنامهها و ابتکارات یادگیری و توسعه که فرصتهای پیشرفت کاری و فردی را برای کارکنان فراهم میکند نیز، بر عهده این بخش است. همچنین این بخش بر جلسات انضباطی کارکنان، اخراج و تحقیقات مربوط به آن نظارت میکند.
تحصیلات و تجربه
داشتن مدرک لیسانس منابع انسانی، مدیریت بازرگانی یا رشتههای مرتبط با علوم انسانی الزامی است. حداقل ۳ سال سابقه کار در این زمینه برای استخدام ترجیح داده میشود.
نیازهای فیزیکی
یک مدیر منابع انسانی باید بتواند طولانیمدت پشت میز بنشیند و با کامپیوتر کار کند. شما باید بتوانید به هر بخش در سازمان دسترسی داشته باشید و کارکنان را بیابید.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی
تفاوت زیادی بین یک مدیر منابع انسانی خوب که به رشد سازمان کمک میکند و یک مدیر بیمسئولیت که در میان پروندههای زیرزمین استراحت میکند و فقط یک بار در سال برای جشن آخر سال ظاهر میشود، وجود دارد.
در ادامه شرح مفصلی از وظایفی که منابع انسانی برای برآوردن نیازهای کارکنان انجام میدهد، آورده شده است.
به زبان ساده، بخش HR (منابع انسانی) گروهی از افراد است که مسئولیت مدیریت چرخه کاری کارکنان (یعنی استخدام، آموزش و اخراج) و مدیریت مزایای آنان را بر عهده دارد.
از هر کارمندی بپرسید که منابع انسانی چیست، پاسخی دریافت خواهید کرد که با ناخوشایندترین جنبههای آن شروع میشود: نقض منابع انسانی، پایان کار و اخراج!
با این حال، حقیقت آن است که منابع انسانی برای حمایت از کارمندان تشکیل میشود و به معنای واقعی کلمه یک منبع مردمی است.
شاخصهای کلیدی عملکرد منابع انسانی
وظایف یا شاخصهای کلیدی عملکرد منابع انسانی عبارتند از:
1. نظارت بر استخدام افراد
مدیر منابع انسانی باید نیازهای سازمان را بشناسند و اطمینان حاصل کند که این نیازها هنگام استخدام موقعیتهای جدید برآورده میشوند.
این موضوع بهسادگی انتشار آگهی استخدام در سایتهای کاریابی نیست. مدیر منابع انسانی باید بازار را تجزیهوتحلیل کند، با سهامداران ارتباط بگیرد و به مدیریت بودجه بپردازد.
بعد از اینها، زمانی که یک موقعیت شغلی آگهی میشود، باید تحقیقات زیادی انجام دهد تا افراد مناسب جذب شوند. استخدام کار بزرگی است و هزینه زیادی دارد. کارمند مناسب میتواند کل یک سازمان را ارتقا دهد؛ اما فرد اشتباه میتواند عملکرد همه کارکنان را زیر سوال ببرد.
کارکنان کل بخش منابع انسانی مسئول سازماندهی مصاحبهها، هماهنگی جذب و استخدام کارکنان جدید هستند.
آنها همچنین مسئول این هستند که اطمینان حاصل کنند تمام کارهای اداری مربوط به استخدام یک نفر تکمیلشده، آنبوردینگ آن فرد بهخوبی انجامشده و همه چیز از روز اول تا روزهای آتی با موفقیت انجام میشود؛ اما نظارت بر همه این موارد وظیفه مدیر منابع انسانی است و شرکت با او طرف حساب میشود.
۲. نظارت بر پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان
دستمزد همهچیز کارکنان است. مالیات نیز باید روزانه محاسبه و دریافت شود. اگر فکر میکنید این کار فقط یک کار مالیاتی سالیانه است، اشتباه میکنید.
تصور کنید که مدیر منابع انسانی که در هر دوره پرداختها را بهدرستی جمعآوری میکند، چگونه خواهد بود. مدیر منابع انسانی باید به همه این موارد نظارت کند و استراتژی مناسب را بچیند.
۳. اقدام انضباطی
این مسئولیت ممکن است دلیلی باشد که HR اغلب بازخورد بد دریافت میکند.
هنگامی که رفتارهای نامناسب وجود دارد، اقدامات انضباطی نادرست میتواند سبب از دست دادن کارمندان ارزشمند و منجر به دعوی قضایی یا اعتبار بد شود؛ اما اگر به درستی انجام شود، اقدامات انضباطی میتواند منجر به موفقیت کارکنان شود.
بهعنوان مثال، اگر شرکتی متوجه شود که یک کارمند بهطور منظم دیر میآید و حتی پس از دریافت چندین هشدار، به این دیر آمدنها ادامه میدهد، مدیر منابع انسانی میتواند وارد عمل شود و دلیل تأخیر را جویا شود.
این موضوع میتواند فرصتی برای گسترش مزایا، مانند مشاوره تکبهتک یا ارائه منابع اضافی برای کمک به کارمند باشد.
به جای متحملشدن هزینه اخراج و سپس استخدام جایگزین برای کارمند، برخورد درست مدیر منابع انسانی، میتواند یک فرصت یادگیری باشد که باعث پیشرفت شغلی کارمند میشود.
از طرفی، گاهی برخورد انضباطی بهترین اقدام نیست و کارمند باید اخراج شود. بهترین مدیران منابع انسانی میدانند که یک کارمند مناسب شرکت نیست و در جاهای دیگر خوشحالتر خواهد بود.
این موضوع به مدیر بستگی دارد که رابطهای قوی با مدیران و کارکنان بسازد تا از انسجام و سلامت تیم اطمینان حاصل کند.
۴. بهروزرسانی سیاستها و خطیمشی کارکنان شرکت
خطمشی سازمان باید همواره بهروز شود. وظیفه مدیر منابع انسانی این است که بهطور رسمی خطمشیها را بهروزرسانی کند و تغییرات خطمشی را زمانی که دیگر شرکت یا کارمندان به آن عمل نمیکنند، یادآوری کند.
گاهی اوقات سیاستها باید در پاسخ به اتفاقها بهروز شوند. منابع انسانی باید همیشه در این تصمیمگیریها دخیل باشد و به مدیران سازمان مشاوره دهد.
۵. حفظ سوابق کارکنان
نگهداری سوابق منابع انسانی طبق قانون الزامی است. این اسناد به کارفرمایان کمک میکند تا مهارتهای خاصی را برای کمک به استخدام و تجزیهوتحلیل جمعیتشناختی و رعایت این موارد شناسایی کنند. همچنین این سوابق شامل اطلاعات شخصی و سریع برای هر کارمند است.
۶. تجزیه و تحلیل مزایا
هنگام تلاش برای جذب بهترین استعدادها، رقابت بسیار مهم است. اگر مزایا جذابتر باشد، یک کارمند خوش آتیه میتواند شرکتی متفاوت با حقوق کمتر را انتخاب کند. مدیر منابع انسانی باید بهطور منظم در مورد شرکتهای مشابه تحقیق کند تا ببیند مزایای آنها رقابتیتر است یا خیر.
مدرک تحصیلی مدیر منابع انسانی
طبق گفته اداره کار آمار کار آمریکا (BLS)، معمولا برای اغلب نقشهای منابع انسانی، مدرک لیسانس مورد نیاز است. این مسئله در ایران نیز صادق است. با این حال، گرایش مدرک افراد ممکن است متفاوت باشد.
بسیاری از مدیران منابع انسانی ممکن است دارای مدرک لیسانس در حوزه منابع انسانی باشند. این رشتهها به مشکلاتی میپردازند که کارشناسان منابع انسانی احتمالا با آنها مواجه خواهند شد.
دریافت گواهینامه MBA منابع انسانی میتواند ترکیبی منحصربهفرد از هوش تجاری و دانش خاص صنعت را به فرد و او را هنگام جستجو برای شغل منابع انسانی، از دیگر افراد متمایز کند.
امروزه نقش اصلی منابع انسانی، بهینهسازی پتانسیل انسانی است و برای بار این کار باید از نحوه عملکرد سازمانها و افراد، آگاه باشید.
بخش منابع انسانی چگونه از کارمندان حمایت میکند؟
فراتر از مسئولیتهای اصلی عملیاتی در ۶ مثال بالا، مدیر منابع انسانی وظیفه بیشتری دارد: برای کمک به موفقیت کارکنان شرکت باید تمام تلاش خود را بهکار بندد.
بههر حال، کارکنان بزرگترین دارایی هر سازمان هستند. نتیجهای که میگیریم این است که امنیت کاری آنها بسیار مهم است. در ادامه ۴ راه وجود دارد که بخش منابع انسانی میتواند از نیازهای عاطفی و حرفهای کارکنان حمایت کند:
1. تضمین رشد شغلی
از دست دادن کارمندان خوب، برای سازمان بد خواهد بود و منطقی است که بهترین کارمندان خود را در شرکت نگه دارید. منابع انسانی میتواند فرصتهای شغلی را برای کمک به همه کارکنان برای داشتن یک دوره طولانی تصدی سمت در شرکت فراهم کند.
مدیر منابع انسانی میتواند ممیزیهای دورهای را انجام دهد تا کارکنان را در حرفهشان راهنمایی کند.
2. ارائه آموزش مستمر
گاهیاوقات رشد شغلی که در بالا ذکر شد، نیاز به آموزشهای اضافی دارد. سازمان شما میتواند کمک آموزشی به کارمند ارائه دهد و مدیر منابع انسانی میتواند به تعیین اینکه کدام کلاسها و برنامههای آموزشی برای یک کارمند در شغل انتخابیشان بهترین است، راهنمایی ارائه دهد.
بهعلاوه، منابع انسانی میتواند با مدیریت هماهنگ باشد تا اطمینان حاصل کند که برنامهٔ کاری کارمند به اندازه کافی انعطافپذیر است و کارمند میتواند در کلاسها شرکت کند.
3. آموزش مدیریت و پشتیبانی
مدیر منابع انسانی میتواند راهنماییهای رهبری را به مدیران ارائه دهد و اطمینان حاصل کند که بخشها و تیمها تا حد امکان سالم و کارآمد هستند. این موضوع ممکن است شامل فرستادن دورهای مدیران سازمان به کلاسهای آموزش باشد.
4. حمایت از سلامت و تندرستی
مهم است به یاد داشته باشید که کارکنان نیز انسان هستند. آنها برای مقابله با بیماریهای روانی، مسائل بهداشتی، بدهی، بارداری، تولد فرزند و بسیاری از اتفاقات زندگی خود به کمک نیاز دارند.
منابع انسانی میتواند به کارکنان کمک کند تا راحتتر با هر یک از این موقعیتها کنار بیایند.
چه زمانی منابع انسانی ناکارآمد است؟
بخش منابع انسانی که با کارمندان ارتباط برقرار نمیکند، کار خود را درست انجام نمیدهد. همانطور که فرآیند پذیرش کارمندان را توسعه میدهید، به کارمندان جدید در مورد چگونگی برقراری ارتباط با منابع انسانی نیز آموزش دهید.
بخشهای منابع انسانی باید مصاحبههای فردی را برای ارزیابی عملکرد، راحتی در نقشهایشان و سایر تجربیات کارکنان برنامهریزی کنند.
با در نظر گرفتن این مسئولیتها، کارمندان باید احساس راحتی کنند و با بخش منابع انسانی خود در این شرایط و موقعیتهای مشابه ارتباط بگیرند:
- زمانی که کارمند (یا یک همکار) از سوی همکارانتان از جمله مدیران سازمان مورد آزار و اذیت یا تبعیض قرار میگیرد.
- اگر در مورد بیمه درمانی یا مزایای ارائهشده توسط شرکت، از جمله حقوق تعیینشده، سوالی دارند.
- هنگامی که شرایط شخصی کارمندان تغییر میکند (بهعنوان مثال، او یک فرزند دارد و باید ساعات کاری خود را کاهش دهد).
- هنگامیکه در مورد پیشرفت در شرکت سوالاتی دارند؛ از جمله فرصتهایی برای ارتقای شغلی یا ادامه تحصیل.
- زمانیکه برای حل موضوعی کاری به یک شخص ثالث نیاز دارند.
مهارتهای مدیر منابع انسانی
مدیر منابع انسانی برای انجام وظایف خود به مهارتهای مختلفی نیاز دارد. ما مهارتها و شایستگیهایی را که متخصصان منابع انسانی برای موفقیت در نقشهای خود نیاز دارند، بررسی کردیم و تحلیل کردیم که کدامیک از آنها مهمتر است. این بخش به شما مروری بر مهارتهای مورد نیاز مدیر منابع انسانی ارائه میدهد. مهارتهای زیر بهترتیب خاصی فهرست نشده اند.
۱. مهارتهای ارتباطی
۲. مدیریت اداری
۳. دانش و تجربه
۴. تدوین و اجرای استراتژی منابع انسانی
۵. مدیریت اولویتها
۶. کنشگری
۷. مشاوره
۸. مربیگری (کوچینگ)
۱۰. سابقه کار مناسب
۱۱. داشتن دانش در فناوری
۱۲. تحلیلگری و دادهمحور بودن
۱۳. مهارتهای گزارشدهی منابع انسانی
۱۴. عدم افشای اسرار کسب و کار
۱۵. آگاهی از فرهنگ و حساسیت نسبت به آن
۱۶. گوشدادن فعال
نتیجهگیری مدیر منابع انسانی
مدیر منابع انسانی نه تنها مهمترین سمت در بخش منابع انسانی سازمان محسوب میشود؛ بلکه در کل مجموعه نیز نقش مهمی ایفا میکند. این نکته را فراموش نکنید که هر کارفرمایی برای جذب نیروی منابع انسانی، به دنبال ویژگی خاصی در افراد است که امکان دارد کارفرمایی، مدرک تحصیلی و یا تجربه آن فرد برایش در اولویت باشد. اما در کل تمام سازمانها به دنبال نیرویی هستند که دلسوز مجموعه باشد تا امورات به خوبی انجام شوند. نیروی منابع انسانی به طور کلی مدت زمان طولانی را پشت سیستم مینشیند و از رایانه و تجهیزات دفتر به خوبی استفاده کرده و ارتباط راحتی را برای کارمند و مدیریت ایجاد میکند. این فرد در محیطهای مختلف، با افراد گوناگون کار کرده و بخش زیادی از تواناییهای این فرد، مهارت نرم مانند رهبری و در عین حال تصمیمگیری در این موارد است. در این مطلب، بهطور کامل در مورد بخش منابع انسانی صحبت شد و به شرح وظایف مدیر این بخش پرداختیم.
