کسب و کارها برای رسیدن به موفقیت نیاز دارند تا به بازارهای هدف خود دسترسی پیدا کنند. استفاده از انواع روش‌های بازاریابی به مدیران کسب و کارها کمک می‌کند تا مشتریان خود را بیابند و محصولات یا خدمات‌شان را به آن‌ها بفروشند.
در بسیاری از مواقع شیوه‌های مارکتینگ تاثیر لازم را ندارند، اینجاست که مشاور بازاریابی با تحلیل و بررسی شرایط بازار، رقبا، مشتریان، شرکای تجاری، محصول یا خدمت و.. به کمک کسب‌وکار می‌آید تا میزان فروش را افزایش دهد.
مشاور بازاریابی کیست؟
یک مشاور بازاریابی (Marketing Consultant) به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به درک بهتری از مشتریان خود برسند. آن‌ها کمپین‌های بازاریابی موثر را شناسایی کرده و شرایطی را فراهم می‌کنند تا کسب و کار به مخاطب هدف دست پیدا کند.
ایجاد سرنخ (Lead) توسط مشاوران بازاریابی موجب می‌شود تا فرصت‌های جدیدی در اختیار مدیران کسب و کاری برای توسعه بازار، فروش بیشتر و کسب درآمد قرار بگیرد. به‌طور معمول مشاوره‌های بازاریابی به‌صورت آنلاین یا آفلاین انجام می‌شود.
یک مشاور بازاریابی چه کاری انجام می‌دهد؟
مشاوران به شرکت‌ها در اجرای بهترین استراتژی‌های بازاریابی برای دستیابی به مخاطبان هدف کمک می‌کنند. آن‌ها دانش و تجارب ارزشمندی دربارۀ نحوه برقراری ارتباط با مشتری و انتقال پیام‌های بازاریابی دارند. مشاوران با شناخت انواع کانال‌های بازاریابی به انتقال پیام‌های تجاری و تبلیغاتی به مخاطبان پرداخته و آن‌ها را ترغیب به خرید از برند می‌کنند.
باید توجه داشته باشیم که وظایف مشاور بازاریابی بستگی به شرکت‌ها، پروژه و حتی دانش فنی مشاوران دارد. اما غالبا مشاوران مارکتینگ خدمات متنوعی را به کسب و کارها ارائه می‌دهند.
مشاوران بازاریابی توصیه‌های بی‌طرفانه و البته موثری را برای موفقیت فرآیندهای مارکتینگ به یک برند ارائه می‌کنند. آن‌ها به خوبی شیوه‌های بازاریابی سنتی و مدرن را می‌شناسند. دیجیتال مارکتینگ یکی از زمینه‌های مهم برای فعالیت آن‌هاست. استفاده از سئو، بازاریابی رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات پولی و.. به یک مشاور کمک می‌کند تا ابزارهای لازم برای کار خود را در اختیار داشته باشد.
آشنایی با وظایف مشاور بازاریابی
ممکن است شما به دنبال استخدام یک مشاور مارکتینگ باشید یا شاید خودتان قصد دارید به ارائه خدمات مشاوره بپردازید، از همین‌رو باید با وظایف مشاوران بازاریابی آشنا باشید. اگر چه هر سازمانی ممکن است نیازهای مختلفی داشته باشد، اما مجموعه‌ای از وظایف عمومی وجود دارند که مشاور مارکتینگ باید توانایی انجام آن‌ها را داشته باشد:
- آنالیز استراتژی‌های بازاریابی موجود و بررسی میزان اثربخشی آن‌ها؛
- شناسایی هرگونه ضعف در فرایندهای بازاریابی و فروش و تلاش برای بهبود آن‌ها؛
- اتخاذ استراتژی‌های جدید بازاریابی برای دستیابی شرکت به بازارها و مشتریان هدف؛
- توسعه هویت برند و معرفی آن به مخاطبان برای تقویت جایگاه کسب و کار در بین رقبا؛
- تهیه و انتشار سبک محتوایی کسب و کار به هدف تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان و ماندگاری پیام کسب و کار در ذهن آن‌ها؛
- تدوین استراتژی‌های بازاریابی در وب‌سایت، شبکه‌های اجتماعی و سایر کانال‌های بازاریابی؛
- آموزش کارکنان واحد بازاریابی به هدف انجام امور محول شده به آن‌ها؛
- ایجاد گردش کار و طراحی فرایندهای جدید برای مدیریت کارآمد پروژه‌های بازاریابی؛
- کمک به طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای کمپین‌های بازاریابی در کانال‌های مختلف تبلیغاتی؛
- معرفی راه‌حل‌هایی به مدیران کسب و کارها برای بهبود نرخ تبدیل مخاطب به مشتری؛
- پیدا کردن زمینه‌های جدید برای ایجاد سرنخ‌هایی برای فروش؛
- اجرای طوفان فکری در تیم‌های بازاریابی برای دستیابی به بهترین راهکارهای اجرایی؛
- بررسی شیوه‌های متنوع ارتباط با مشتریان، تقویت روابط عمومی و ارائه خدمات پس از فروش.
مهارت‌های مورد نیاز مشاور بازاریابی
تنوع گسترده وظایف مشاور بازاریابی موجب می‌شود تا آن‌ها نیاز به مهارت‌های گوناگونی داشته باشند. با توجه به نوع فعالیت مشاوره‌ای، مشاوران به تقویت مهارت‌های خود می‌پردازند تا توانایی کمک به کسب و کارها را داشته باشند. برخی از مهارت‌های ضروری برای مشاوران بازاریابی:
1- دانش و تجربه بازاریابی
وقتی فردی قصد دارد تا به مشاوره در زمینه‌های بازاریابی و فروش بپردازد، باید دانش لازم را داشته باشد. هرچند علم بازاریابی با آموزش قابل اکتساب است، اما داشتن هوش و استعداد کمک زیادی به مشاوران می‌کند تا رشد سریع‌تری در این حرفه داشته باشند.
به‌طور قطع یک مشاور علاوه‌بر دانش باید از تجربه کافی در زمینه‌های مختلف با بازاریابی برخوردار باشد تا توانایی ارائه مشورت‌های کاربردی به کسب و کارها را داشته باشد.
2- تجزیه و تحلیل
بهترین مشاوران بازاریابی توانایی بالایی در آنالیز اعداد و درک مفاهیم آن‌ها دارند. تعیین معیارهایی برای اندازه‌گیری میزان رشد فرایندهای بازاریابی یک کسب و کار به مشاور کمک می‌کند تا نقاط ضعف و قوت را شناسایی کند.
او با تحلیل درست ریسک‌ها، فرصت‌های بالقوه را تشخیص می‌دهد. یک مشاور بازاریابی کسب و کار باید به خوبی با مفاهیم زیر آشنا باشد و توانایی تحلیل و بهبود آن‌ها را داشته باشد:
- نرخ تبدیل مشتری (Client’s Conversion Rate)؛
- نرخ کلیک(Click-through Rate)؛
- ترافیک ورودی؛
- هزینه جذب مشتری جدید (CAC)؛
- نرخ بازگشت سرمایه (ROI)؛
- و سایر شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI).
3- مهارت‌های ارتباطی
وظایف مشاور بازاریابی به‌گونه‌ای است که آن‌ها باید در انجام کار خود توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران را داشته باشند. مشاوران بازاریابی عضو جدیدی از تیم‌های تبلیغات، بازاریابی، فروش، روابط عمومی، خدمات پس از فروش و.. محسوب می‌شوند.
هرچند که آن‌ها به‌طور موقت به این تیم‌ها اضافه می‌شوند و پس از پایان کمپین تبلیغاتی از تیم خارج می‌شوند، اما در همان مدت زمان حضور باید توانایی برقراری رابطه با دیگر اعضا را داشته باشند. به هر میزانی که مهارت‌های ارتباطی مشاور در سطح بالاتری باشد، احتمال موفقیتش بیشتر می‌شود.
4- سازمان‌دهی
در مشاغلی که وظایف متعددی بر عهده دارند، سازمان‌دهی از اهمیت زیادی برخوردارند. مشاوران مارکتینگ باید توانایی این را داشته باشند تا در مدت زمان کوتاهی که به یک تیم برای اجرای کمپین‌های تبلیغاتی اضافه می‌شوند به سازمان‌دهی بپردازند. توانایی سازمان‌دهی در کنار مدیریت پروژه و پیگیری امور توسط مشاور موجب می‌شود تا نتایج متفاوتی از کمپین‌های بازاریابی به‌دست آید.
5- کار گروهی
یک مشاور بازاریابی فردی متخصص در حرفه‌اش است. اما او باید توانایی کار با سایر بازاریابان را داشته باشد تا فرآیندهای کاری به درستی پیش بروند. آن‌ها باید در کنار قدرت رهبری و مدیریت، انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشند تا بتوانند به آموزش نکات و تکنیک‌ها به اعضای تیم بپردازند.
6- خلاقیت
اجرای یک کمپین بازاریابی بدون خلاقیت، نتیجه مناسبی را به همراه نخواهد داشت. در حقیقت خلاقیت، سوخت بازاریابی است که انرژی لازم را برای پیشرفت آن فراهم می‌کند. مشاور بازاریابی با تفکر خارج از چارچوب، ایده‌های نوآورانه را برای کمپین بازاریابی یا فرآیندهای تولید محتوا اجرا می‌کنند.
7- مهارت‌های نوشتاری قوی
بازاریابی محتوا (Content Marketing) رشد زیادی را تجربه کرده است و همچنان ظرفیت زیادی در جذب مخاطبان هدف و تبدیل آن‌ها به سرنخ‌های قوی برای فروش دارد. بسیاری از شرکت‌ها در تبلیغات خود به سراغ وبلاگ‌ها، کتاب‌های الکترونیک یا پست‌های شبکه‌های اجتماعی می‌روند.
اگر چه نیازی نیست که یک مشاور بازاریابی یک نویسنده یا کپی‌رایتر حرفه‌ای باشد، اما آشنایی او با مهارت‌های نوشتاری به ارائه مشاوره‌های موثر به کسب و کارها کمک می‌کند.
8- طراحی
داشتن دید بصری برای مشاوران بازاریابی ضروری است، زیرا آن‌ها در کمپین‌های بازاریابی و اجرای انواع بیلبورد تبلیغاتی با طراحی‌های بصری سروکار دارند. یک مشاور، طراح نیست؛ اما باید درک درستی از مفاهیم طراحی و نقش مولفه‌های طراحی و پالت‌های رنگی در جلب توجه مخاطبان داشته باشد.
نکاتی که مشاور بازاریابی به طراح برای تصاویر وب‌سایت یا پست‌های اجتماعی انتقال می‌دهد در بهبود ترافیک و نرخ تبدیل تاثیرگذارند.
9- پژوهش
بخش مهمی از درآمد مشاور بازاریابی از تحقیقاتی است که انجام می‌دهد. او با بررسی و آنالیزهای مختلف، اطلاعات دقیقی درباره ظرفیت‌های بازار، نیازهای مشتریان، محصولات مورد توجه و.. به‌دست می‌آورد.
مشاوران بازاریابی با تحلیل رقبا به درک درستی از نوع کمپین‌های بازاریابی موثر می‌رسند. یک مشاور حتی با تحقیق کلمات کلیدی و کلمات ترند شده به تیم‌های سئو و تولید محتوا کمک می‌کند تا با یک استراتژی بازاریابی محتوا مناسب کار خود را به جلو ببرند.
تحصیلات یا مدارک مورد نیاز برای انتخاب مشاور بازاریابی
انتخاب مشاور تبلیغاتی یا بازاریابی بر میزان موفقیت کسب‌وکار در مشتری‌یابی و فروش تاثیر می‌گذارد. مشاوران بازاریابی علاوه‌بر مهارت‌های فوق باید دارای سوابق اجرایی مشخص و تجارب کاری موفق باشند. یک مشاور در زمینه بازاریابی باید شرایط حداقلی زیر را داشته باشد:
- داشتن حداقل مدرک کارشناسی در زمینه‌های بازاریابی، تجارت (الکترونیک)، ارتباطات و مدیریت کسب و کار؛
- سابقه فعالیت بازاریابی و چند نمونه کار موفق؛
- آشنایی کامل با فناوری‌های دیجیتال و تکنیک‌های به‌روز دیجیتال مارکتینگ؛
- شناخت کافی از صنایع دریافت‌کننده مشاوره؛
- مدارک رسمی در زمینه آشنایی با اتوماسیون‌های بازاریابی؛
- اعتمادبه‌نفس بالا برای به کارگیری تجارب خود در پروژه‌ها؛
- تسلط به مهارت‌های نرم نظیر متقاعدسازی، سازگاری، خلاقیت، توانایی گوش دادن، همدلی، رهبری و..
- انگیزه کافی برای مواجه شدن با ابهام و تلاش برای به نتیجه رساندن فرایندهای بازاریابی.
از کدام یک استفاده کنیم: مشاور بازاریابی یا شرکت‌های مشاوره بازاریابی
زمانی که به دنبال دریافت مشاوره در زمینه مارکتینگ هستیم با دو گزینه مواجه می‌شویم:
- مشاوران شخصی؛
- شرکت‌های مشاوره‌ای.
انتخاب بین این دو گزینه همیشه کار سخت و دشواری است. شرکت‌های مشاوره‌ای به‌طور معمول دارای تیم‌های بزرگی از مشاوران هستند. آن‌ها علاوه‌بر خدمات مشاوره‌ای، خدمات دیجیتال مارکتینگ و برندینگ را هم انجام می‌دهند.
از آنجایی که این شرکت‌ها حرفه‌ای هستند، هزینه مشاوره بیشتری دریافت می‌کنند. در مقابل مشاوران شخصی به‌صورت انفرادی به فعالیت می‌پردازند و هزینه مناسب‌تری از کارفرمایان می‌گیرند.
تصمیم‌گیری دربارۀ انتخاب بین این دو گزینه بستگی به شرایط هر کسب و کاری دارد. برای شرکتی که خود دارای تیم مارکتینگ است استفاده از مشاوره بازاریابی شخصی مناسب است. اما اگر سازمانی تیم مارکتینگ ندارد، بهتر است به سراغ شرکت‌های مشاوره بازاریابی برود تا خدمات جامعی را از آن‌ها دریافت کند.
نیاز به مشاوران بازاریابی در صنایع مختلف
امروزه کمتر صنعتی را پیدا می‌کنید که به مشاوران بازاریابی نیازی نداشته باشند. حتی کسب و کارهای B2B نیز برای فروش کالا و خدمات خود به سراغ شیوه‌های مختلف مارکتینگ می‌روند.
شرکت‌های فناوری، آموزشی، سلامت و بهداشت، محصولات زیبایی، رسانه‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرداخت یارها، تورهای گردشگری، هتل‌ها و .. از مهمترین صنایعی هستند که به یک متخصص بازاریابی برای بهبود فرآیندهای جذب مشتری و فروش نیاز دارند.
میزان درآمد مشاور بازاریابی
مشاوران بازاریابی نقش کلیدی در افزایش فروش یک کسب و کار دارند. آن‌ها این توانایی را دارند که میزان درآمد یک کسب و کار را به شکل قابل‌توجه‌ای افزایش دهند. به‌طور معمول مشاوران از سه شیوه برای دریافت دستمزد استفاده می‌کنند:
- دریافت حقوق ثابت: در این روش مشاور به ازای تعداد ساعت مشخصی دستمزد ثابت دریافت می‌کند؛
- دریافت درآمد مشاور بازاریابی به‌صورت پروژه‌ای: مشاوران در بسیاری از موارد درآمد خود را به ازای هر پروژه، جداگانه دریافت می‌کنند. به‌عنوان مثال ارائه مشاوره برای یک کمپین تبلیغاتی، دستمزد مجزایی از ارائه مشاوره برای سئو یک وب‌سایت دارد؛
- دریافت پورسانت از میزان فروش: یک مشاور بازاریابی که به عملکرد خود مطمئن است، دستمزد خود را بر اساس میزان افزایش فروش می‌گیرد. مثلا اگر او بتواند در یک مدت مشخص، ۲۵ درصد فروش را افزایش دهد از سود حاصل شده از این افزایش فروش، رقمی را به‌عنوان پورسانت دریافت می‌کند. این شیوه هم برای کسب و کارها مناسب است و هم درآمد مشاور بازاریابی افزایش زیادی می‌یابد.
نکات کلیدی برای موفقیت یک مشاور بازاریابی
مشاوره‌های بازاریابی رونق بسیاری پیدا کرده‌اند و افراد زیادی تمایل دارند تا مسیر شغلی مشاور بازاریابی را انتخاب کنند. اما باید توجه داشت که بی‌برنامگی در این شغل نیز نتیجه‌ای جز شکست به همراه نمی‌آورد. برای اینکه موفقیت خود را در این شغل ضمانت کنید، توجه به نکات زیر به شما کمک زیادی خواهد کرد:
- هیچ راه میان‌بری برای تبدیل شدن به یک مشاور حرفه‌ای در زمینه بازاریابی وجود ندارد. فقط تلاش و تجربه کردن شما را به هدف می‌رساند؛
- تحصیلات اولین قدم برای ورود به حرفه‌ای به این شغل است. داشتن مدرک کارشناسی یا ارشد به شما کمک می‌کند تا ذهنت متفاوتی از مفاهیم بازاریابی داشته باشید؛
- گذراندن دوره‌های تکمیلی به شما کمک زیادی برای ورود به بازار کار مشاوره خواهد کرد؛
- تجربه نقطۀ تمایز بین مشاوران کاربلد و مشاوران معمولی است. از تجربه‌های کوچک نترسید، زیرا آن‌ها شما را برای ورود به موقعیت‌های جدید آماده می‌کنند؛
- شبکه‌سازی مهمترین ابزار برای جذب پروژه‌های مشاوره بازاریابی است. سعی کنید با حضور در بین متخصصان بازاریابی و نشان دادن مهارت‌تان زمینه لازم برای جذب پروژه‌های مشاوره‌ای را فراهم آورید؛
- همیشه به دنبال تقویت مهارت‌تان باشید. شیوه‌های جدید را یاد بگیرید و سریع‌تر از دیگران به سراغ فناوری‌های جدید بروید تا در کارتان متمایز شوید.
و در پایان یک مشاور بازاریابی حرفه‌ای، خودساخته و با انگیزه است و همیشه دنبال تجربه کردن شرایط جدید است. او به خوبی با وظایف مشاور بازاریابی آشنایی دارد و سعی می‌کند با بر جا گذاشتن بهترین عملکرد، درآمد خود و کسب و کار را هم‌زمان افزایش دهد.
سخن پایانی
مشاور بازاریابی نقش مهمی در شناسایی فرصت‌های بالقوه برای کسب و کارها در کمپین‌ها دارد. او با برنامه‌ریزی و مستندسازی اطلاعات یک نقشۀ راه برای تیم‌های بازاریابی و فروش ایجاد می‌کند تا آن‌ها بتوانند خیلی سریع کسب و کار را به اهداف تجاری برسانند. تلاش‌های مشاوران نقش مهمی در جذب مشتریان جدید و افزایش کسب درآمد برای شرکت‌ها دارد.
